عمل جراحی آرتروسکوپی (Arthroscopy)

برخلاف اینکه آرتروسکوپی به‌عنوان «عمل جراحی» شناخته می‌شود اما با سایر عمل‌های جراحی که تابه‌حال دیده‌اید متفاوت است. این عمل برخلاف سایر جراحی ها٬ عملی بسته نامیده می شود. عمل بسته به این معنی است که نیازی نیست پزشک بخش بزرگی از بدن شمارا توسط تیغ جراحی باز کند. در واقع آرتروسکوپی یک عمل سرپایی است و خیلی زود می‌توانید پس از عمل به روال قبلی زندگی خودتان بازگردید. حتی اقدامات و مراقبت های مورد نیاز پس از عمل نیز ساده تر از دیگر جراحی هاست. برای آنکه بیشتر با Arthroscopy آشنا شوید٬ به ادامه مطلب توجه بفرمایید.

هدف ما در بخش مقالات وب‌سایت دکتر ابراهیم زاده افزایش آگاهی شما از مراحل و روند جراحی زانو و جراحی شانه است تا ترس شما از این فرآیند کاهش یابد. اکثر مراجعین به آقای دکتر ابراهیم زاده به دلیل ترس بی‌مورد از این عمل، درمان خود را به تعویق انداخته اند و این مورد باعث بدتر شدن اوضاع شده. ترس از عمل هم به دلیل عدم آگاهی از فرآیند آن است. شما می‌توانید نظر بیماران مراجعه کننده به آقای دکتر را در صفحه نظرات بیماران بخوانید.

جراحی آرتروسکوپی (Arthroscopy) چیست؟

واژه آرتروسکوپی از کنار هم قرار گرفتن دو واژه آرتو Arthro به معنی دیدن و اوسکوپی Scopy به معنی مفصل ساخته شده است. جراحی آرتروسکوپی یک روش مدرن برای تشخیص و درمان بیماری های مفصلی مثل شانه و زانو استفاده می شود. در این روش جراح متخصص با استفاده از یک دوربین بسیار کوچک و ابزار برش وارد قسمت آسیب دیده می‌شود و به مشاهده و درمان محل مورد نظر می‌پردازد.

بیشتر بخوانید: انواع جراحی شانه کدامند؟

دستگاه آرتروسکوپی چیست وچگونه کار می‌کند؟

آرتروسکوپ به میله ای تو خالی گفته می شود که درون آن یک دوربین کوچک بسیار دقیق تعبیه شده است. برای اینکه دید واضح تری داشته باشد، تعداد زیادی عدسی درون این لوله قرار گرفته است. علاوه براین این لوله مجهز به یک منبع نور شده تا هرآنچه داخل بدن وجود دارد را بتوان توسط دوربین دید.
پزشک جراح به وسیله لوله آرتروسکوپی که وارد بدن می کند، داخل بدن بیمار را روی مانیتور مقابلش مشاهده کرده و به درمان یا معاینه می پردازد. آرتروسکوپ تمامی بافت ها و مفصل های مقابل خودش را از طریق دوربین تعبیه شده به مانیتور پزشک منتقل می کند تا پزشک بتواند آنچه را که با چشم غیر مسلح مشاهده نمی شود را معاینه کند.

کاربرد جراحی آرتروسکوپی در تشخیص و درمان بیماری‌ها

همانطور که در بالا به آن اشاره کردیم، عمل آرتروسکوپی هم می تواند جنبه معاینه و تشخیص داشته باشد و هم مداوا و درمان. از جمله عواملی که پزشک ممکن است این عمل را لازم بداند، موارد زیر است:

تشخیص بیماری‌های مفصلی

در صورتی که روش های غیر تهاجمی مثل عکس برداری، ام آر آی و … نتوانند تشخیص دهند، پزشک ارتوپد از روش جراحی آرتروسکوپی کمک می گیرد.

آرتروز

آرتروز زانو زمانی اتفاق می‌افتد که استخوان‌ها به یکدیگر ساییده شده و امکان جذب‌فشار و شوک توسط غضروف‌ها از بین رفته باشد. درنتیجه این سایش باعث درد زانو، ورم، سفت‌شدن، کاهش‌دامنه حرکتی‌ زانو و بعضا موجب تشکیل یک ضایعه‌ اضافی‌ استخوانی در محل زانو و صدا دادن زانو می‌شود. آرتروز که یک بیماری مفصلی است که می تواند توسط این روش جراحی درمان شود. پزشک از این روش برای درمان انواع آرتروز مثل درمان آرتروز آرنج، آرتروز زانو، آرتروز مچ دست، آرتروز شانه و … استفاده می شود.

درمان پارگی لیگامان‌ها

یکی از روش هایی که دردسر کمتری دارد، استفاده از آرتروسکوپی برای درمان پارگی لیگامان ها است. این روش نیازی به جراحی باز نداشته و به صورت سرپایی انجام می شود.

ترمیم یا خارج کردن غضروف‌های آسیب‌دیده

در این عمل تنها دو میله باریک واردبدن شده و پزشک می‌تواند به‌راحتی و با کمترین میزان جراحت غضروفی را که به‌هرعلتی دچارمشکل‌‌شده را ترمیم و یا از بدن خارج‌کند. مخصوصا غضروف مفاصل زانو که بیشتر از بقیه اعضا دچار آسیب می شود. از جمله مشکلات مرسوم دیگر که توسط روش آرتروسکوپی قابل درمان است، مشکلات کشکک زانو و التهاب و عفونت مفاصل یا پوشش داخلی آن ها است. شاید برایتان جالب باشد که بدانید پزشکان حتی برای پیوند غضروف زانو نیز از این روش درمان استفاده می کنند.

خارج کردن بافت های آسیب دیده

همانطور که پیشتر توضیح دادیم، برای عمل های جراحی ترمیمی مفاصل و یا خارج کردن مفاصل زانو و بافت های ملتهب نیز از این روش استفاده می شود.

ترمیم مینیسک زانو

یکی از رایج ترین عمل هایی که از آرتروسکوپی استفاده می شود، جراحی مینیسک زانو است. به دلیل آسیب های بیشتری که به زانو وارد می شود استفاده از این نوع جراحی به منظور کاهش میزان جراحت و کوتاه شدن مدت نقاهت استفاده می شود. در ویدیوی زیر به طور کامل روش جراحی آرتروسکوپی ترمیم مینیسک زانو را مشاهده می‌کنید:

مشکلات ناشی از ساییدگی

از عمل آرتروسکوپی علاوه بر مفاصل و بافت‌های آسیب‌دیده، می توان برای استخوان‌های آسیب دیده و ساییده شده نیز مفید باشد و حتی برای جا انداختن برخی شکستگی های ناحیه زانو نیز می توان از این روش بهره برد. به علاوه برای برخی مشکلات ستون فقرات نیز می توان از این عمل استفاده کرد.

تومور

امروزه از درمان به‌وسیله جراحی آرتروسکوپی برای برداشتن تومور و قسمت‌های آسیب‌دیده نیز استفاده می‌شود. تومور های خوش خیم و تروماها در قسمت هایی از بدن مانند ستون فقرات و … را می توان با استفاده از این روش درمان کرد.

جراحی آرتروسکوپی تشخیصی چیست؟

همانطور که پیش تر اشاره کردیم، برخی از عمل‌هایی که توسط دستگاه آرتروسکوپی انجام می‌شوند جنبه ترمیمی داشته و برای عارضه‌هایی مثل ترمیم بافت یا غضروف آسیب‌دیده انجام می‌شوند و برخی دیگر با هدف تشخیص مشکل بیمار توسط پزشک تجویز می‌شوند.
گاهی اوقات پیش می آید که بیمار درد یا مشکلی را در یکی از اندام های خود حس می کند. در اینجا پزشک برای تشخیص مشکل ابتدا سراغ رادیوگرافی رفته و از دستگاه‌هایی مثل ام‌آر‌آی و سی‌تی‌اسکن و … استفاده می کند. چنانچه با استفاده از این دستگاه‌ها بیماری تشخیص‌ داده‌نشد، پزشک سراغ دستگاه آرتروسکوپی می رود.

این روش نیز مانند آندوسکوپی است که پزشک توسط یک لوله برای مشاهده یا تشخیص مشکل از آن استفاده می کند. در واقع زمانی که هدف تشخیصی باشد، آرتروسکوپی بهترین نوع دستگاه تشخیصی است.

بیشتر بخوانید: خدمات جراحی شانه

جراحی آرتروسکوپی برای چه اعضایی انجام می‌شود؟

با استفاده ازاین‌روش نمی‌توان برای اعضای داخلی شکم که بسیار پیچیده‌هستند استفاده‌کرد و بیشتر برای اعضای باریک‌تر مثل زانو، ستون فقرات، شانه، آرنج و ران و استخوان لگن از آن استفاده‌می‌شود. همچنین برای تشخیص یا درمان مچ دست و یا غضروف مچ دست نیز استفاده می شود. این دستگاه به‌دلیل دارا بودن لوله‌های باریک و کوتاه به‌راحتی به‌بخش آسیب‌دیده دست پیدا می کند و پزشک تسلط کافی بر روی بافت ها و مفاصل خواهد داشت.

روند عمل جراحی آرتروسکوپی چگونه پیش می رود؟

عمل آرتروسکوپی به صورت سرپایی انجام می شود. اما با این حال بیشتر اوقات پزشک مربوطه تشخیص می دهد که با استفاده از بیهوشی عمومی یا بی حسی موضعی در نخاع برای انجام این عمل استفاده می کند. لذا باید برای انجام این عمل بیمار باید حداقل ۸ ساعت قبل از عمل چیزی نخورد و نیاشامد. در این روش، پزشک یک شکاف خیلی کوچک روی موضع ایجاد کرده و به اندازه ای است که تنها لوله آرتروسکوپ بتواند از روی آن عبور کند. این لوله در سر خود یک دوربین دارد و پزشک می تواند درون بدن بیمار را روی مانیتور اتاق عمل ببیند.
برای اینکه دید پزشک ارتوپد از بدن بیمار بهتر، یک لوله دیگر که اندازه مشابه آرتروسکوپ دارد نیز وارد بدن بیمار کرده و این لوله مایعی وارد بدن کرده که به دی پزشک کمک خواهد کرد.

در صورتی که عمل آرتروسکوپی برای تشخیص باشد، در همین جا تمام می شود و پزشک بر اساس آنچه روی مانیتور مشاهده می کند، به مشکل بیمار پی می برد. اما در صورتی که عمل درمانی باشد، لازم است یک یا چند شکاف کوچک دیگر نیز ایجاد شود و از داخل آن وسایل جراحی مثل تیغ جراحی یا ابزار مورد نیاز دیگر را وارد کند.
درانتها نیز با چند بخیه‌کوچک، شکاف‌ها بسته می‌شوند. تمام عمل آرتروسکوپی نهایتا یک ساعت به طول می انجامد و بعد از اتمام عمل دوران نقاهت کمی داشته وبعد از یکی ددو ساعت می تواند به خانه برگردد.

مزایای آرتروسکوپی

از آنجا که عمل ارتروسکوپی یک‌ عمل بسته و سرپایی بوده، نسبت‌ به‌عمل‌های دیگر مزیت‌های بسیاربیشتری خواهد‌ داشت. به طور مثال:
تشخیص مشکلات مفصل درصورتی‌که با روش‌های دیگر تشخصی داده‌نشود.
دوران نقاهت کمتر و آسیب کمتر به بافت های مجاور
درد کمتر و عدم نیاز به بستری شدن بیمار
بازگشت سریعتر بیمار به زندگی عادی

عوارض آرتروسکوپی

خوشبختانه این روش جراحی عوارض آنچنانی نداشته و شاید بتوان تنها به دو مورد اشاره کرد

عفونت

معمولا ایجاد عفونت بعد از هر نوع عمل جراحی محتمل است. البته رعایت نکات بهداشتی، تعویض به موقع پانسمان و … می توانید احتمال وقوع این عارضه هارا کمتر کنید.
از جمله علاپم عفونت را میتوان به تب، تورم و قرمزی جای زخم اشاره کرد. همچنین افزایش درد در موارد شدیدتر تهوع نیز اشاره کرد.در این صورت باید سریعتر به پزشک مراجعه کنید.

آسیب به عروق و اعصاب

احتمال وقوع چنین حادثه‌ای درحین عمل جراحی بسیار کم بوده مگر به دلیل خطای انسانی و یا پیچیده‌بودن عمل جراحی. اما بروز این پدیده هنگامی‌که این عمل توسط پزشک‌‌متخصص دکتر ابراهیم زاده انجام‌ شود، احتمال بروز چنین حادثه‌ای بسیار نادر است.

بیشتر بخوانید: خطرات عمل آرتروسکوپی زانو