جراحی زانو

نشانه های درد زانو چیست؟ درمان درد زانو چگونه است؟ چه زمانی به جراحی زانو نیاز داریم؟ تفاوت بین جراحی زانو به صورت آرتروسکوپی و آرتروپلاستی چیست؟ در ادامه با وبسایت دکتر محمد حسین ابراهیم زاده، فوق تخصص جراحی زانو مشهد همراه باشید.

صحبت‌های آقای دکتر ابراهیم زاده، فوق تخصص جراحی شانه و زانو، در مورد بیماری‌های شایع زانو و شانه

جراحی مفصل زانو

جراحی مفصل زانو به روش آرتروپلاستی (Arthroplasty) به‌ عملی گفته می‌شود که مفصل آسیب‌ دیده زانوی بیمار به‌طور کامل جایگزین می‌شود. ازجمله علائمی که بیماران به دکتر ابراهیم زاده متخصص جراحی زانو مشهد مراجعه می‌کنند عبارتند از: درد شدید زانو به دلیل تصادف، ضربه به زانو، ساییدگی و بیماری‌های مزمن و… است که این درد شدید به عوامل مختلفی بستگی دارد. به طور مثال ممکن است احساس درد در پشت زانو، زیر زانو، در قسمت کشکک و یا دیگر قسمت ها باشد که توسط پزشک معاینه شده و اقدامات و درمان های لازم تجویز می‌شود.  

• جراحی تعویض زانو در زمانی انجام می‌شود که این درد روی کیفیت زندگی بیمار تاثیر زیادی گذاشته و آرتریت مفصلی زانو بدون جراحی درمان پذیر نباشد.

عملکرد مفاصلی که جایگزین زانو می شوند، معمولا طول عمر بالایی دارند. اما ممکن است با تمرینات شدید فیزیکی و برداشتن وسایل سنگین و یا داشتن اضافه وزن دچار شکستگی، در رفتگی و یا جداشدگی شود.

آرتروسکوپی چطور انجام می‌شود؟

در جراحی زانو به روش آرتروسکوپی زانو، یک سوراخ کوچک بر روی پوست بیمار ایجاد شده که امکان مشاهده مفصل زانو آسیب دیده بیمار برای پزشک متخصص فراهم می شود. از آرتروسکوپی برای تشخیص و درمان مشکلات زانو، درد و موارد مرتبط با مفصل زانو استفاده می شود. در این عمل، پزشک یک لوله (آرتروسکوپ) که در سر آن یک دوربین بسیار کوچک قرارگرفته را توسط شکاف بسیار کوچکی وارد مفصل کرده و دو لوله دیگر را نیز از دو شیار دیگر بر روی پوست برای ورود ابزارآلات جراحی و خروج مایعات اضافی به مفصل وارد می‌کند. تصویر دوربین بر روی مانیتور اتاق جراحی نمایش داده می‌شود و پزشک با مشاهده مانیتور، به عمل جراحی می پردازد.

در عمل جراحی به روش آرتروسکوپی پزشک متخصص برای جراحی نیازی به برش‌های بزرگ بر روی پوست نداشته و به‌دلیل کوچک و ظریف بودن ابزار جراحی، برخلاف جراحی‌های باز، می تواند به‌راحتی به عمل بپردازد. برش‌های کوچک موجب درد کمتر و دوران نقاهت بسیار کمتر می‌شود و بیمار زمان کمتری را برای بازگشت به فعالیت‌های عادی روزانه خود خواهد داشت.

جراحی به صورت آرتروسکوپ اغلب به صورت سرپایی انجام می شود. به طوری که بیمار در مدت کوتاهی در حدود چند ساعت قبل از جراحی در بیمارستان بستری شده و بعد از عمل آرتروسکوپی نیز همان روز می تواند از بیمارستان مرخص شود.

بیمار به مدت 8 ساعت قبل از شروع عمل نباید چیزی بخورد و بیاشامد و طول مدت عمل حدود نیم تا یک ساعت طول می‌کشد. اگر در حین جراحی، بیمار بی حسی موضعی داشته باشد و کاملا بیهوش نشده باشد، می تواند با مشاهده مانیتور جراحی، شاهد عمل آرتروسکوپی باشد. در پایان عمل، جراح وسایل جراحی را از شکاف‌های ایجاد شده خارج می‌کند و محل عمل بخیه و پانسمان می‌شود.

مزایای جراحی به روش آرتروسکوپی

اکثر مردم تصور می کنند که جراحی به روش آرتروسکوپی بیشتر برای ورزشکاران قابل استفاده است، اما آرتروسکوپی زانو در درمان بسیاری از مشکلات زانو و راحت تر شدن جراحی و همچنین درد کمتر بیمار پس از جراحی استفاده می شود. این روش زمان ریکاوری کمتری را نیز می طلبد. دوره نقاهت وتاه تر، برش کوچکتر، کاهش التهاب و کاهش هزینه جراحی و عوارض جانبی از جمله مزایای عمل جراحی زانو به روش آرتروسکوپی است.

عمل تعویض مفصل زانو توسط جراح زانو دکتر ابراهیم زاده انجام می‌شود، اما این عامل به تنهایی عامل موفقیت تعویض مفصل زانو نیست. واضح است که بیمار طی مدت زمان مشخصی نیاز به بهبود و معالجه و توانبخشی دارد.

تیم پزشکی، دستورالعمل های لازم را در مورد مراحل بعد از عمل ارائه می دهند که این توضیحات شامل مراقبت های پس از عمل، مراقبت از زخم، تغذیه در دوران نقاهت، تمرینات توانبخشی زیر نظر فیزیوتراپیست و غیره است.

چه زمانی باید جراحی تعویض زانو انجام داد؟

آناتومی زانو شامل استخوان فمور ران، درشت نی پروگزیمال، کشکک، رباط ها و تاندون ها می‌شود. مفصل زانو از نظر سایز، بزرگترین مفصل بدن است. افراد با درد ناشی از استئوآرتریت زانو و یا ساییدگی زانو ناچار به تعویض مفصل زانو می شوند. اما پس از معاینه توسط پزشک متخصص، اگر در مراحل اولیه استئوآرتریت زانو باشید، به شما توصیه می‌شود برای بهبودی به کنترل وزن و تغذیه و ورزش مناسب بپردازید.

در این زمان پزشک می تواند داروهای ضد التهابی و تسکین دهنده نیز تجویز کند. اما اگر درد به صورت مزمن و مستمر وجود داشته باشد و این مسکن ها پاسخگو نباشند، پزشک ناگریز به انجام عمل جراحی تعویض زانو می‌شود تا سلامتی را به بیمار بازگرداند.

مزایای عمومی عمل جراحی تعویض مفصل زانو

از بین بردن درد زانو

احساس درد بی شک دلیل اصلی بیمارانی است که به متخصص زانو مراجعه می کنند. پس از جراحی زانو توسط پزشک درد به مقدار قابل توجهی بهبود داشته و بیمار پس از دوران نقاهت دیگر احساس درد نخواهد داشت.

بیشتر بیماران پس از این عمل، می توانند به زندگی عادی خود بازگردند. تقریبا بیش از 80 درصد بیماران پس از جراحی عمل زانو و گذاشتن پروتز، از بهبود درد زانوی خود رضایت دارند. عمر این پروتز های مصنوعی بین 20 الی 25 سال است؛ البته بسته به نحوه زندگی افراد و استفاده فرد از زانوی خود نیز دارد. حتی نحوه نشستن به صورت دو زانو یا چهار زانو نیز در حفظ سلامت مفاصل تاثیر زیادی دارد. پس از گذشت این زمان، جراح ارتوپد به بیمار پیشنهاد تجدید عمل جراحی زانو را می‌دهد.

بیشتر بخوانید: 11 روش خانگی درمان زانو درد

تغییر شکل مفصل

هنگامی که فرد زانوهایش به شکل پرانتزی یا ضربدری درآمده باشد، نیاز به جراحی تعویض مفصل زانو خواهد داشت. مفصل مصنوعی زانو با تاثیر گذاشتن بر مفصل ران باعث تصحیح این حالت‌ها می‌شود.

بی شک پس از این عمل و قرار گرفتن مفصل مصنوعی در زانو، حرکت پذیری این مفصل بهبود می یابد. اما ضروری است که پس از عمل به تقویت استخوان ها و ساختار عضلات پرداخته شود. این موضوع طبیعی است که در ابتدا قوس مفصلی به اندازه کافی نباشد، اما رفته رفته با انجام تمرین ها و توصیه های پزشک، مفصل به حالت طبیعی و صحیح خود باز خواهد گشت. به طور مثال راه رفتن با عصا یا واکر بعد از عمل جراحی به مدت 4 تا 6 هفته توصیه می شود.

استقلال در زندگی روزمره

بیماران در هنگامی که از زانو درد رنج می برند، حتی برای انجام کارهای روزمره خود به دیگران وابسته هستند. پس از عمل تعویض مفصل زانو، به دلیل بهبود درد و کیفیت زندگی خود، استقلال خود را به دست آورده و حتی ممکن است فعالیت بدنی بیشتر از قبل نیز داشته باشد.

بهبود کیفیت زندگی

درصد زیادی از بیماران پس از عمل آرتروپلاستی زانو، درد خفیفی دارند اما برای انجام کارها و فعالیت‌های اصلی روزمره خود هیچ مشکلی نداشته و می‌توانند به تمام امور خود رسیدگی لازم را داشته باشند.

چه شرایطی برای عمل تعویض مفصل زانو لازم است؟
برای عمل جراحی تعویض زانو نیاز است که در ابتدا به پزشک متخصص زانو مراجعه کنید. قبل از عمل، پرونده تاریخچه پزشکی خانوادگی بیمار تهیه شده و توسط پزشک بررسی می شود. پزشک ممکن است آزمایشات دیگری را نیز جهت بررسی عملکرد وضعیت مفصل شما انجام دهد. یکی از این آزمایش‌ها را می توان به آزمایش تراکم استخوان یا تصویربرداری ام آر آی نام برد. بیمار می تواند تا دو ساعت قبل از عمل مایعات نوشیده و دستورالعمل های پزشک را انجام دهد. حتما قبل از عمل تمامی داروهای گیاهی و شیمیایی که مصرف کرده‌اید را با پزشک درمیان بگذارید و اگر به دارویی حساسیت دارید، حتما پزشک را مطلع کنید.

مراقبت‌هاى پس از عمل تعويض مفصل زانو

مهارت و توانایی جراح و کیفیت پروتز در موفقیت جراحی بسیار موثر بوده و بر مراقبت‌های پس از جراحی نیز تاثیر می‌گذارد.

مراقبت‌های ضروری پس از جراحی تعویض مفصل زانو

1. پانسمان دقیق براساس ترشحات زخم
2. استحمام با قراردادن پوشش روی پانسمان
3. کشیدن بخیه ها در زمان مناسب
4. تغذیه و مواد مغذی مناسب
5. استفاده از داروهای تسکین دهنده درد و تورم و آنتی بیوتیک ها
6. ماساژ اندام ها و خوردن داروهای ضد انعقاد خون
7. استفاده از جوراب ضد ترومبوز
8. انجام ورزش ها و حرکات مرتبط با زانو طبق نظر پزشک
9. راه رفتن با استفاده ا زانوبند و چوب زیر بغل و واکر
10. خواندن نماز به صورت نشسته و با میز و صندلی
11. استفاده از توالت فرنگی
12. مراجعه به پزشک هنگام مشاهده هرگونه عفونت در سایر نقاط بدن
13. انجام فیزیوتراپی

پس از تعویض مفصل زانو، تغذیه‌ به چه صورت باشد؟

همانطور که پیش‌تر در مقاله راه‌های پیشگیری کننده از آرتروز زانو گفتیم، هر 1 کیلوگرم وزن بدن، موجب فشار 4 کیلوگرمی بر زانوها می‌شود؛ بنابراین تاکید بر این است که بیماران پس از عمل تعویض مفصل زانو، حتما رژیم غذایی مناسبی داشته باشند و تناسب وزن بدن خود را حفظ کنند. تغذیه در دوران نقاهت باید حتما حاوی پروئتین کافی و انرژی سرشار باشد. در صورتی که بیمار دچار کم خونی است، غذاهای خونساز و آهن و ویتامین سی در حد کافی در رژیم غذایی بیمار گنجانده شود تا سیستم ایمینی بدن وی دچار شوک و ترومای جراحی نشود.

از جمله دیگر تاکیدهایی که در رژیم غذایی به بیماران دیابتی می شود این است که در رژیم غذایی خود حتما مصرف قند را کنترل کنند.
داشتن تهوع و بی اشتهایی بیمار که گاها به دلیل محیط بیمارستانی و دلایلی مانند خود عمل و تزریق داروها و مسکن ها است، توسط پشک معاینه و درمان می شود. برای این منظور براساس فشار و قند خون و بررسی آزمایشات بیمار، برای وی سرم های تزریقی خوراکی قندی و نمکی تجویز می شود. مقداری بی اشتهایی تا چند هفته پس از عمل طبیعی بوده و توصیه می شود بیمار در منزل از مواد غذایی حاوی آهن زیاد و میوه جات استفاده کند. نوشیدن آب فراوان و پرهیز از نوشیدن الکل و قهوه زیاد تاکید می شود.
برای جلوگیری از کاهش قدرت سیستم ایمنی و کاهش مقاومت بدن در مقابل عفونت نیز تا چند هفته پس از عمل از کشیدن سیگار خودداری شود.

بهترین سن برای عمل تعویض مفصل زانو

هر فرد جوان حق دارد از زندگی راحت و بی دردسری برخوردار باشد. نمی توان به فرد بیمار این قول را داد که تا زمان پیری صبر کرده و سپس با جراحی بهتر شود. بیماران پس سن بلوغ و تکمیل شدن صفحه رشد بدنی خود، در صورتی که دچار درد مفصل و یا ضربه و ساییدگی مفصل شوند، می توانند نسبت به تعویض مفصل اقدام کنند. این عمل تا زمانی که بدن بیمار امکان بیهوشی و یا بی‌حسی را داشته باشد، امکان پذیر است.
با پیشرفت علم و تکنیک های عمل جراحی و کیفیت پروتزها، محدودیت سنی و امکان عمل مجدد برای همه فراهم شده است. اما از آن جا که طول عمر مفاصل مصنوعی بین 20 تا 25 سال است، بهتر است تا قبل 50 تا 60 سالگی از روش های غیر تعویض مفصل بهره ببرد مگر اینکه هیچ چاره دیگری نداشته باشد. به عنوان مثال، هنگامی که پزشک متخصص زانو مشهد دکتر ابراهیم زاده در معاینات مفصل، ساییدگی زانو را ببیند و یا زمانی که بیمار درد زیادی داشته باشد، جراخی و تعویض مفصل زانو منطقی به نظر می‌رسد.

دوران نقاهت عمل تعویض مفصل زانو چقدر است؟

این عمل حدود نیم تا دو ساعت زمان می برد. بیمار پس از جراحی، هنگامی که در اتاق ریکاوری به هوش می آید ممکن است سرگیجه، درد و حالت تهوع داشته باشد. مدت زمانی که بیمار ممکن است در بیمارستان بستری باشد، بین 3 تا 5 روز است و تا زمانی ادامه پیدا می‌کند که بیمار بهبود یافته و پزشک از سلامت عمومی بیمار مطمئن شود.
از آن جایی که پس از این عمل ممکن است بیماران درد و تورم و لخته خون داشته باشند، پزشک داروهای تسکین دهنده و ضد درد و همچنین داروهایی برای جلوگیری از لخته خون تجویز می‌کند.
پس از عمل جراحی، جرکت کردن و تکان دادن پا برای بیمار مشکل بوده و برای حرکت کردن نیاز به عصای زیر بغل دارد. در همین زمان فیزیوتراپی و تمریناتی برای تقویت زانو درد ضروری است. پزشک و یا فیزیوتراپ به بیمار فعالیت های لازم که برای تسکین درد زانو موثر اند را گوش زد می کند.

فیزیوتراپیست وظیفه دارد تمریناتی را برای بهبود سریعتر و به حداکثر رساندن قدرت زانو به بیمار آموزش دهد. معمولا بین هر بیمار با بیمار دیگر در دوران نقاهت تفاوت است، اما به طور کلی بین 3 تا 6 هفته طول می کشد تا بیمار دوباره فعالیت های روزانه خود را به درستی از سر بگیرد.

عمر مفید پروتزهای زانو در تعويض مفصل چقدر است؟

به طور کلی نمی توان عدد دقیقی برای این سوال در نظر گرفت.
عمر پروتز به چند عامل مهم بستگی دارد. از جمله:

• استفاده از پروتز با کیفیت خوب (به مواد و کیفیت کارخانه سازنده بستگی دارد)
• جایگذاری صحیح در زانو (به مهارت جراح بستگی دارد)
• استفاده درست از مفصل ( به شرایط جسمی بیمار و نگهداری پس از عمل بستگی دارد)

اگر به درستی از مفصل استفاده نشود، دچار ساییدگی و یا جا به جا شدن و عفونت می شود. این سه عامل گفته شده می توانند در بروز عارضه و افزایش یا کاهش طول عمر مفصل دخیل باشند.

داروهای تجویزشده پس از عمل جراحی تعویض مفصل

داروی ضد انعقاد خون

داروهای ضد انعقاد در تعویض مفصل زانو تا حدود 14 روز برای پیشگیری از بروز ترامبوز و آمبولی ریه توصیه می‌شوند.

داروهای تسکین دهنده درد و ضد التهاب

این داروها بسته به‌میزان تحمل بیمار تا زمان تسکین درد و التهاب و سبک‌تر شدن درد تجویز می‌شوند.

داروهای آنتی بیوتیک

مصرف آنتی بیوتیک‌ها از قبل از عمل شروع شده و تا چند روز بعد براساس نظر پزشک ادامه می یابند.
داروهای شخصی برای سایر بیماری های فرد، مانند قند خون و قلب و …
داروهای شخصی بیمار مانند دیابت و داروهای قلبی و کلیوی و غیره در هنگام حضور فرد در بیمارستان و پس از عمل ادامه می‌یابند.

بخیه عمل جراحی تعویض مفصل چه زمانی و توسط چه کسی برداشته می‌شود؟

از حدود سه هفته پس از عمل، بیمار باید برای برداشتن بخیه به مطب پزشک مراجعه کند. پزشک پس از بررسی و معاینات به بررسی زخم و عفونت و نحوه راه رفتن و تقویت عضلات فرد می پردازد. بهتر است کشیدن بخیه تا قبل از ویزیت پزشک و توسط فرد در خانه انجام نشود؛ زیرا بسته به نوع بخیه مورد اتفاده توسط پزشک، ممکن است نایلونی یا سیمی و … باشد که زمان برداشت آن با بقیه زخم‌ها متفاوت باشد.

چه زمانی پس از تعویض مفصل زانو می توانیم استحمام کنیم؟

روز دوم یا سوم بعد از عمل با فروکش کردن درد اولیه و بلافاصله پس از راه افتادن بیمار، می توان با کشیدن پوششی ضد آب بر روی پنسمان و زخم، بیمار می تواند با کمک همراه یا پرستار خود استحمام کند. این کار ممکن است در بیمارستان انجام شده و در صورتی که بیمار زودتر مرخص گردیده باشد، در منزل انجام می شود.

پانسمان محل جراحی تعویض مفصل زانو چگونه است؟

پانسمان محل زخم باید هرچند وقت یکباربه فاصله زمانی که پزشک مشخص می‌کند، تعویض شود. معمولا در روزهای ابتدایی، زخم ترشحات آبکی و خونی و زلال دارد که ممکن است پانسمان خیس شود و یا روی پانسمان لکه ظاهر شود. این ترشحات معمولا از قسمت مکنده که توسط جراح در زانو قرار گرفته بودند، بیرون می آید.
پانسمان هارا باید تا زمان خیس شدن به صورت روزانه و یا زودتر تعویض کرد. زمانی که زخم خشک تر شد، فواصل پانسمان ها بیشتر می شود و سه تا پنج روز یکبار کافی است.
بهتر است تا موقعی که بخیه ها توسط پزشک خارج می‌شوند، روی زخم توسط پانسمان پوشیده شده باشد تا زخم توسط لباس تحریک نشود. با خشک شدن زخم می‌توان از پانسمان های ضد آب برای استحمام راحت‌تر بیمار استفاده کرد.

فیزیوتراپی و ورزش های لازم برای بازتوانی پس از تعیض مفصل زانو

تعویض زانو بعد از فیزیوتراپی براساس سه مورد زیر است:

1. تقویت و حفظ عضله چهارسر رانی
2. تقویت و افزایش بازه حرکتی زانو
3. به کارگیری سریع زانو بدون استفاده از واکر و زانو بند

شروع ورزش‌های حرکتی برای راه افتادن سریعتر زانوی بیمار بلافاصله پس از دردهای اولیه بیمار در بیمارستان شروع می‌شود. انقباض و انبساط مکرر عضله چهار سر ران از لحظه ای که بیمار بتواند تحمل کند شروع شده و تا رسیدن بیمار به قدرت عضلاتی مناسب، بالابردن اندام تحتانی تا حد ممکن، بالا نگهداشتن پا در زاویه بیشتر از سی درجه و رسیدن به قدرت کافی در عضله چهار سر ادامه می یابد. این کار به طور مناوب تمرین شده و هرچقدر تحمل بیمار بیشتر شود، تعداد دفعات آن نیز بیشتر می شود.
این کار با خم و راست کردن زانو ابتدا بر روی زمین تا بالا آوردن تا زاویه قابل تحمل بیمار و سپس بلند کردن اندام تحتانی از روی زمین و غلبه بر نیروی جاذبه ادامه پیدا می‌کند.

چرا بیماران مسن باید بعد از تعویض مفصل سریع‌تر توان خود را بدست آورند؟

عدم تحرک باعث ایجاد برخی مشکلات جسمی در بیماران مسن می‌شود. از جمله این مشکلات احتمالی عبارتند از:

ترومبوفلبیت: لخته شدن خون در عروق سیاهرگ پاها که به دلیل نداشتن تحرکت در دوره نقاهت ممکن است پیش آید.

آبمولی ریه: اختلال تنفسی شدید به خاطر حرکت لخته خون به سمت ریه و بسته شدن عروق ریوی

زخم بستر: به دلیل خوابیدن متمادی و عدم تحرکت کافی در دوران بهبودی

عفونت ادراری: استفاده متمادی از سوند مثانه برای تخلیه ادرار و مشکلات بهداشتی در رابطه با آن

عفونت و انسداد مجاری تنفسی: تنفس عادی بیمار در طول دوران بستری کاهش می‌یابد که موجود دفع ناکافی خلط و گرفتگی مجراهای تنفسی می‌شود.

خطرات جراحی زانو و اقدامات جلوگیری کننده

جراحی زانو نیز خطراتی دارد که بسته به نوع جراحی و وضعیت سلامت و پزشکی بیماری قابل پیشگیری است. هر عمل جراحی دارای عوارضی همچون مشکلات پس از بیهوشی، اختلال تنفسی پس از عمل، عفونت ناحیه جراحی شده و خونریزی و یا از دست رفتن علایم حیاطی بیمار است.

عمل جراحی زانو و تعویض مفصل زانو با پروتز در کل یک جراحی امن به حساب می‌آید. اما هنوز هم عوارض جانبی خود را به همراه دارد. ممکن است پس از عمل عفونت، درد و یا تورم در ناحیه جراحی شده در بیمار حس شود که باید سریعا با پزشک خود در این مورد تماس بگیرید.

همانطور که در بالا گفته شد عدم تحرک کافی در دوران بستری بودن ممکن است باعث لخته‌های خونی در فرد درمان شده شود. لخته‌های ایجاد شده ممکن است از طریق عروق پا به سایر نقاط بدن برسند و باعث حمله قلبی، سکته مغزی یا آمبولی ریوی شوند. بهتر است در مورد نحوه شکل گیری این لخته‌ها و راه‌های جلوگیری از آن یا درمان آن با پزشک جراح خود قبل از انجام جراحی راهنمایی بگیرید.
بیان این موارد فقط از این بابت است که شما تمامی نکات لازم را قبل از جراحی زانو بدانید. همانطور که گفته شد جراحی زانو یک عمل به طور کلی امن تلقی می‌شود. اگر پس از جراحی زانو حس کردید که پروتز نصب شده دچار جداشدن، سفت شدن یا شکستگی شده است و به درستی کار نمی‌کند، حتما با پزشک خود تماس بگیرید و علائم آن را شرح دهید تا مشکل به وجود آمده رفع شود و یا درمان جایگزین اجرا شود.

مدت زمان بستری در بیمارستان پس از جراحی زانو چقدر است؟

معمولا بین 3روز تا 4 روز با توجه به شرایط بیمار، نیاز به بستری شدن در بیمارستان است. زمان بستری از قبل از عمل برای و فعالیت‌های آماده سازی بیمار از جمله انجام آزمایشات، تهیه گروه خونی بیمار، انجام اسکن‌های مورد نیاز و … آغاز می‌شود.

بستری پس از انجام عمل، جهت کنترل حال عمومی و بررسی محل عمل از نظر جلوگیری از عفونت و رسیدگی به زخم ادامه می‌یابد. در این زمان دستورات دارویی و آموزش‌های اولیه برای راه افتادن بیمار گفته می‌شود و احتمال وجود در و فعالیت‌های پیشگیری کننده از لخته شدن خون در عروق (که موجب ترومبوز و آمبولی و …‌می‌شود) انجام می‌گیرد. همچنین با بیمار فعالیت‌هایی که در خانه باید و پس از بازگشت از بیمارستان باید انجام شود، تمرین می‌شود.

اگر پس از جراحی زانو درد داشتیم چه کنیم؟

اول باید علت درد مشخص شود. پس از جراحی و با انجام تمرین‌های فیزیوتراپی، معمولا درد به وجود آمده بر طرف می‌شود. اما اگر همچنان در ادامه داشت، ممکن است به دلیل آسیب به ساختار عضلات اطراف زانو، آسیب رشته‌های عصبی و یا تاندون باشد. برای اینکه بهتر موجه دلیل درد و درمان آن شوید بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید.

اگر فقط در قسمت زانو درد دارید ولی در بقیه پا دردی احساس نمی‌کنید، ممکن است به دلیل ترومبوز باشد.

ترومبوز (به انگلیسی: thrombosis) به موقعیتی گفته می‌شود که یک لخته در داخل عروق سالم تحت شرایطی خاص ایجاد شود که می‌تواند مانع جریان خون در عروق شود. اگر این لخته یا تکه‌ای از آن در بدن شروع به حرکت کند به آن ترومبوآمبولی می‌گویند. منبع

برای اینکه پروتز به درستی در جای خود قرار گیرد باید استخوان‌ها نیز تنظیم شوند که ممکن است باعث شکستگی‌های جزئی در اطراف زانو شود که در طول عمل قابل مشاهده نیست. بیماری که دچار پوکی استخوان است و یا سن بالایی دارد و از زانوی خود زیاد کار کشیده، ممکن است حتی پس از جراحی و هنگام استفاده از پروتز این شکستگی‌ها را تجربه کند.

ما در مقاله خطرات آرتروسکوپی زانو در مورد انواع مشکلاتی که ممکن است برای بیمار جراحی شده پیش بیاید صحبت کرده‌ایم. یکی از این مشکلات به ندرت پیش می‌آید، عفونت در محل جراحی شده پس از عمل است که ممکن است یکی از دلایل در در ناحیه مفصل زانو باشد.

ظاهر محل جراحی شده را تا چندین روز پس از عمل به طور مرتب بررسی کنید. قرمز شدن، گرم شدن، تورم زانو یا ترشحات ناحیه عمل اگر به طور ناگهانی اتفاق بیوفتد باید سریعا توسط پزشک بررسی شود. این علائم هشداری است که باید جدی گرفته شود و ممکن است یک التهاب جدی باشد. التهاب ممکن است باعث سر درد و دردهای عضلانی و یا علائمی شبیه به آنفولانزا را به همراه داشته باشید.

علائم مسدود شدن عروق نیز به صورت درد کم و آبی شدن (کبود شدن) پا و معمولا پس از جراحی ظاهر می‌شود.

تشخیص دقیق محل درد

برای این کار اول به طور ظاهر زانو بررسی می‌شود که اگر قرمزی یا تورم وجود دارد دلیل آن جابه‌جا شدن مفصل است یا دلیل دیگری دارد. یکی از مواردی که توسط پزشک متخصص به بیماران توصیه می‌شود، سی تی اسکن از زانو است. با این عکس هرگونه جابه‌جایی یا شل شدن و یا در رفتگی پروتز زانو نمایان می‌شود و راه‌های درمانی پس از آن تجویز می‌شود.

همچنین بیمار باید یک آزمایش خون هم انجام دهد تا وجود التهاب و عفونت پس از جراحی نیز بررسی شود.

درمان درد بعد از جراحی زانو

پس از اینکه محل و دلیل درد به طور دقیق مشخص شد، درمان آغاز می‌شود. اگر درد پس از جراحی باشد با درمان داروهای مسکن غیر استرویدی مثل ناپروکسن، دیکلوفناک و ایبوپروفن انجام می‌شود. برای رفع دردهای شدیدتر از فنتانیل یا مورفین که داروهای مخدر هستند استفاده می‌شود. اگر درد در روزهای بستری در بیمارستان از بین نرفت دارو درمانی طولانی مدت‌تری تجویز می‌شود.

جلسات فیزیوتراپی یکی دیگر از مراحل بهبود است. خیلی مهم است که این جلسات را به طور پیوسته شرکت کنید تا علاوه بر بهبود از انسداد عروق جلوگیری کنید.

انسداد عروق و وجود لخته در خون با استفاده از داروهای رقیق کننده خون از بین می‌رود. در صورتی که عفونت در زانو وجود داشته باشد لازم است که زانو باز شده و شدت عفونت مشخص شود. تجویز آنتی بیوتیک‌ها توسط پزشک جراحی برای جلوگیری از عفونت پس از عمل انجام می‌شود و باید مصرف آنها را جدی بگیرید. در عین حال عفونت زانو مسئله‌ای مهم است و در صورت تشخیص باید سریعا درمان شود.

چه مدت طول می‌کشد تا درد پس از جراحی زانو از بین برود؟

ریکاوری حدود 6 هفته به طول می‌انجام و در این مدت با مصرف داروهای مسکن درد شما کم می‌شود. اگر درد همچنان ادامه داشت و از شدت آن کمتر نشد، باید حتما با پزشک خود در این باره مشورت کنید. البته این درد ممکن است از چندین هفته تا چند ماه (تا زمانی که علائم کاملا از بین بروند) طول بکشد. برای اینکه التهاب به کلی رفع شود نیز چند ماهی زمان لازم است.

برای درمان درد پس از جراحی زانو چه کارهایی باید انجام دهیم؟

اگر اضافه وزن دارید، شدیدا به یک برنامه غذایی جدید نیاز دارید. فشار اصلی وزن روی زانوهاست و پس از جراحی زانو (درمان مینیسک یا تعویض مفصل و …) باید اقدامات لازم برای کاهش وزن خود را انجام دهید. برنامه دارویی که پزشک جراح به شما می‌دهد را به طور دقیق رعایت کنید. یک برنامه فیزیوتراپی (با توجه به علت مراجعه شما برای جراحی) برای شما در نظر گرفته می‌شود که باید در جلسات آن شرکت کنید تا توانایی خود را به دست آورید.

به طور کلی باید تغییری در عادات خود ایجاد کنید تا بهبود شما سریع‌تر اتفاق بیوفتد. درمان دارویی شما پس از جراحی آغاز می‌شود و از داروهای ضد درد مانند ناپروکسن، دیکلوفناک و ایبوپروفن استفاده می‌شود و اگر هنوز در ادامه داشت با داروهای مخدر مانند مرفین درد رفع می‌شود.

از طب سوزنی و درمان های استئوپاتیک نیز برای حل مشکل صخت شدن عضلات و تسکین درد کمک بگیرید.

روان درمانی جهت کاهش درد پس از جراحی زانو

جراحی زانو ممکن است برای شما استرس ایجاد کند و بعد از جراحی نیز احساساتی همچن افسردگی و سوگ به سراغ شما می‌آید. یکی از دیگر فعالیت‌هایی که می‌توان به بهبود در شما کمک کند، روان درمانیست. دکتر روانپزشک با تنظیم جلسات مشاوره شما را در مسیر بهبود همراهی می‌کند و از اضطراب و استرس قبل و بعد از جراحی شما می‌کاهد. درمان درد جسمی توسط دکتر ابراهیم زاده که فوق تخصص جراحی زانو هستند، انجام می‌شود.

پس از اینکه از بیمارستان به خانه رفتید، ممکن است احساس درد در ناحیه زانو داشته باشید. در ادامه این مطلب به این مطلب در مورد دوره بازتوانی پس از جراحی زانو می‌پردازیم.

دکتر محمد حسین ابراهیم زاده

• شماره مطب: ۰۵۱-۳۸۵۴۱۸۱۲ و ۳۸۴۰۹۴۵۲-۰۵۱
• آدرس مطب: مشهد- خیابان کوهسنگی ۷- ساختمان فراز-طبقه هفتم

دکتر ابراهیم زاده را بهتر بشناسید

معایب احتمالی جراحی تعویض مفصل زانو

این معایب احتمالی عبارتند از:

یک زانوی جایگزین هرگز نمی تواند به خوبی یک زانوی طبیعی باشد – اکثر مردم به مفصل مصنوعی حدود سه چهارم نمره طبیعی می دهند.
بیشتر تعویض‌های زانو برای خم شدن به اندازه زانوی طبیعی شما طراحی نشده‌اند. اگرچه معمولاً امکان زانو زدن وجود دارد، اما برخی از افراد وزن دادن به جای زخم جلوی زانو را ناراحت می‌کنند.
همچنین ممکن است از مقداری کلیک یا کوبیدن در تعویض زانو مطلع باشید.
ممکن است در ابتدا کمی بی حسی در لبه بیرونی جای زخم داشته باشید. این معمولاً طی حدود دو سال بهبود می‌یابد، اما بعید است که احساس کاملاً به حالت عادی بازگردد.
مفصل زانو جایگزین ممکن است پس از مدتی فرسوده شود یا ممکن است شل شود.
بیشتر تعویض‌های زانو 20 سال یا بیشتر طول می‌کشد، بنابراین بیماران جوان‌تر به احتمال بیشتری در مراحل بعدی زندگی نیاز به عمل جراحی مجدد زانو خواهند داشت.

در موارد زیر احتمال نیاز به جراحی مجدد افزایش می یابد:

• اضافه وزن دارید
• کارهای دستی سنگین انجام می دهید
• زیاد می دوید یا ورزش های شدید انجام می دهید.

اگرچه در صورت لزوم می توان زانوی شما را مجدداً تعویض کرد، اما جراحی تجدید نظر پیچیده تر است و مزایای آن با هر تجدید نظر کاهش می یابد.

جایگزین های جراحی زانو

اکثر پزشکان قبل از در نظر گرفتن جایگزینی زانو، درمان‌های غیرجراحی را توصیه می‌کنند. این درمان ها شامل:

• رژیم غذایی

کاهش وزن باعث کاهش فشار روی زانوی شما می‌شود.

• ورزش

حتی اگر ورزش کردن به دلیل درد دشوار باشد، معمولاً نوعی ورزش بدون ضربه (مثلاً شنا یا دوچرخه سواری) وجود دارد که می توانید آن را به آرامی شروع کنید و قدرت و انعطاف پذیری زانوی شما را بهبود می بخشد.

• مواد مخدر

مسکن ها می توانند درد مفصل شما را کاهش دهند، در حالی که اگر زانوی شما متورم شده باشد، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) ممکن است کمک کنند.
معمولاً این موارد نتایجی به خوبی یک مفصل جدید زانو را ارائه نمی دهند، اما ممکن است به شما این امکان را بدهند که انجام عمل تعویض زانو را برای چند سال به تعویق بیندازید.

مراقبت های بعد از جراحی زانو

زانوی جدید شما تا دو سال پس از عمل، با بهبود بافت اسکار و تمرین عضلات، به بهبودی خود ادامه خواهد داد. شما باید مراقب خود باشید و به هر یک از مشکلات زیر توجه کنید:

سفتی، سختی

گاهی اوقات زانو ممکن است در هفته های بعد از عمل بدون هیچ دلیل واضحی بسیار سفت شود. سعی کنید پای خود را روی پله اول یا دوم پله قرار دهید، نرده را بگیرید و به زانوی خود تکیه دهید. این باید به بهبود حرکت و انعطاف پذیری در زانوی شما کمک کند. بسیار مهم است که به تمریناتی که در بیمارستان روی آنها کار می کردید ادامه دهید. اگر سفتی بعد از حدود شش هفته بهبود نیافت، جراح ممکن است نیاز به حرکت یا دستکاری زانوی شما داشته باشد. این کار تحت بیهوشی انجام خواهد شد.

درد

درد ناشی از کبودی ناشی از عمل در دو ماه اول طبیعی است و احتمالاً در هفته ششم همچنان باید مسکن مصرف کنید تا به شما کمک کند تا در طول شب بخوابید. ممکن است تا شش ماه همچنان درد داشته باشید. اگر بعد از این باز هم درد دارید، با فیزیوتراپیست یا پزشک خود صحبت کنید.

تورم

تورم یک مشکل بسیار شایع پس از تعویض زانو است، به خصوص مچ پا و پا را تحت تاثیر قرار می دهد و ممکن است تا سه ماه یا بیشتر بعد از عمل ادامه داشته باشد. ورم مچ پا معمولاً با بهبود توانایی راه رفتن شما برطرف می شود. تورم خود زانو نیز در چند ماه اول پس از جراحی شایع است. استفاده از یخ می تواند برای یک مفصل متورم بسیار مفید باشد، اما مطمئن شوید که پوست خود را از تماس مستقیم با کیسه یخ محافظت می کنید. یخ را می توان تا 20 دقیقه در هر بار اعمال کرد. بالا بردن پای خود از ارتفاع باسن (روی زیرپایی یا موارد مشابه) راه خوب دیگری برای کاهش تورم است، اما مطمئن شوید که برای کمک به کاهش خطر لخته شدن خون، حداقل هر ساعت پنج دقیقه از جای خود بلند شده و راه بروید.

عفونت

در صورت مشاهده علائم عفونت و یا در موارد زیر، باید با پزشک خود صحبت کنید:

• شکستگی زخم همراه با ترشح چرک یا زخم
• افزایش درد
• قرمزی و احساس گرمتر از حد معمول ناحیه آسیب دیده یا بوی نامطبوع
• مراقب مشکلاتی مانند ناخن های فرو رفته در پای خود باشید

پیاده روی

در ابتدا استفاده از عصا ضروری است، زیرا عضلات ران (چهارسر ران) پس از عمل ضعیف می شوند و زمین خوردن می تواند به مفصل جدید شما آسیب برساند. سعی کنید هنگام چرخش، زانوی خود را نچرخانید. در عوض چندین قدم کوچک بردارید.

بعد از دو هفته، یا زودتر اگر اعتماد به نفس دارید، می توانید روی یک عصا و سپس یک عصا پایین بروید. پس از حدود شش هفته، اگر عضلات شما قوی و حمایت کننده هستند، می توانید بدون کمک راه رفتن را امتحان کنید. اگر عمل تعویض جزئی زانو انجام داده باشید، این فرآیند ممکن است زمان کمتری داشته باشد یا اگر عمل پیچیده تری داشته باشید، بیشتر طول بکشد.

شما باید بتوانید در عرض سه هفته پس از عمل جراحی در بیرون راه بروید، اما مطمئن شوید که کفش‌های حمایتی خوبی در فضای باز بپوشید. پس از سه هفته، سعی کنید گام های بلندتری بردارید تا بتوانید پای خود را کاملاً صاف کنید (دراز کنید).

بالا و پایین رفتن از پله ها

هنگام بالا رفتن از پله ها ابتدا پای جراحی نشده خود را روی پله قرار دهید، سپس پای عمل شده خود را به سمت بالا ببرید. هنگام پایین آمدن از پله ها، ابتدا پای عمل شده خود را پایین بیاورید و سپس پای جراحی نشده خود را پایین بیاورید.

نشستن و زانو زدن

در شش هفته اول با پاهای روی هم ننشینید. می توانید پس از سه ماه که بافت اسکار به اندازه کافی بهبود یافت، زانو زدن را روی یک سطح نرم امتحان کنید. زانو زدن ممکن است هرگز کاملاً راحت نباشد، اما با سخت شدن بافت اسکار باید آسان‌تر شود.

خوابیدن

بعد از جراحی زانو نیازی به خوابیدن در وضعیت خاصی ندارید. با این حال، نباید با بالش زیر زانو دراز بکشید. اگرچه این ممکن است احساس راحتی کند، اما می تواند بر عضلات تأثیر بگذارد، و صاف کردن زانو را دشوار می کند.

مشاغل خانگی

شما باید بتوانید کارهای سبک خانگی مانند گردگیری یا شستن ظروف را مدیریت کنید. اما در سه ماه اول از کارهای سنگین‌تر مانند جاروبرقی یا تعویض تخت‌ها خودداری کنید یا در مورد آنها کمک بگیرید. از ایستادن طولانی مدت خودداری کنید زیرا این امر می تواند منجر به تورم مچ پا شود. اگر در حال اتو کردن هستید، در صورت امکان بنشینید و مراقب باشید که پیچ نخورید. در شش هفته اول از بلند شدن یا خم شدن خودداری کنید.

رانندگی

تا زمانی که بتوانید با خیال راحت خودرو را کنترل کنید و توقف اضطراری انجام دهید، می‌توانید پس از تعویض مفصل خود رانندگی کنید. احتمالاً شش هفته پس از تعویض کامل زانو یا حدود سه هفته پس از تعویض جزئی زانو می توانید دوباره رانندگی کنید.

بازگشت به حالت عادی

چند هفته طول می کشد تا بعد از عمل خود بهبودی پیدا کنید و مزایای مفصل جدید زانو خود را احساس کنید. احتمالاً برای ورزش کردن به مسکن نیاز خواهید داشت؛ زیرا ورزش در ابتدا ممکن است دردناک باشد. اما به تدریج می توانید تمریناتی را برای تقویت عضلات خود انجام دهید تا بتوانید راحت تر حرکت کنید.

ورزش بعد از تعویض زانو به چه صورت است؟

ورزش بعد از تعویض مفصل زانو به غیر از ورزش های سنگین و تهاجمی توصیه می شود. زیرا ورزش ای سنگین ممکن است مفصل را ضعیف کرده و منجر به شل شدن اجزای مفصلی شود. ورزش های تفریحی – از جمله گلف، تنیس و اسکی – بسته به اینکه قبل از عمل چقدر تناسب اندام و ورزشی داشته اید، به تدریج امکان پذیر می‌شود. دوچرخه سواری روش بسیار خوبی برای افزایش قدرت و تحرک بعد از جراحی زانو است.

ورزش کردن برای گروه های عضلانی اصلی اطراف زانو چه قبل و چه بعد از تعویض زانو بسیار مهم است. شما می توانید مجموعه ای از تمرینات را استفاده کنید که برای کشش، تقویت و تثبیت ساختارهایی که از زانوی شما حمایت می کنند طراحی شده اند. سعی کنید این تمرینات را به طور منظم انجام دهید، به عنوان مثال به مدت 10 دقیقه شش تا هشت بار در روز. با این حال، مهم است که تعادلی بین استراحت و ورزش پیدا کنید تا از زانوی خود بیش از حد کار نکشید.

عوارض

بیشتر عمل های مفصل زانو بدون مشکل است؛ اما از هر 20 نفر یک نفر ممکن است عوارض داشته باشد. بیشتر این عوارض جزئی هستند و می توان با موفقیت درمان کرد. خطر بروز عوارض به عوامل مختلفی از جمله سن و سلامت عمومی شما بستگی دارد. به طور کلی، یک بیمار جوان‌تر که هیچ مشکل پزشکی دیگری ندارد، در معرض خطر کمتری از عوارض است.

در صورتی که نیاز به مشاوره در مورد جراحی زانو دارید، می‌توانید از طریق شماره‌های 05138541812 و 05138409452 با مطب دکتر ابراهیم زاده، متخصص جراحی زانو تماس حاصل فرمایید.