
درمان در رفتگی مکرر شانه و دلیل بروز ناپایداری
از بین تمام مفاصل بدن، شانههای ما وسیعترین دامنه حرکتی را دارند. به ما کمک می کند آزادانه بلند شویم، چنگ بزنیم و حرکت کنیم. در رفتگی شانه می تواند مشکلات جدی در زندگی روزمره ایجاد کند. بنابراین مهم است که نحوه درمان دررفتگی شانه را یاد بگیرید، حتی اگر تا به حال به آن دچار نشده باشید.
از بین تمام مفاصل بدن، شانه دارای بیشترین دامنه حرکتی است. با این حال، راحت ترین مفصل برای دررفتگی نیز هست. دررفتگی شانه بیشتر موارد در اثر تصادف ایجاد می شود؛ اما گاهی نیز به دلیل اختلالات مادررزادی نیز ممکن است به وجود بیاید.
پس از اولین در رفتگی شانه، احتمال عود بیش از 90 درصد است. این امر به ویژه در میان جوانان زیر 20 سال بیشتر است. این به این دلیل است که وقتی شانه دچار دررفتگی میشود، فقط یک آسیب به مفصل وارد نمیشود بلکه آسیب به ماهیچههای اطراف و سایر بافتهای نرم مانند تاندونها و رباطها وارد میشود. اینها ماهیچهها و بافتهایی هستند که به ثابت نگه داشتن مفصل کمک میکنند. هنگامی که این بافتهای نرم به دلیل در رفتگی شانه پاره میشوند یا آسیب میبینند، مفصل شانه ضعیف میشود. همچنین احتمال دارد دوباره دررفته شود.
با این حال، در افراد مسن، به ویژه در افراد بالای 50 سال، احتمال دررفتگی مکرر شانه کمتر است. وقتی این اتفاق میافتد، معمولاً با یک رباط پارهشده در روتاتور کاف ترکیب میشود. این به این دلیل است که در سنین بالا، کیفیت بافتهای پیوندی ما کمتر میشود. از این رو، تاندونها و رباطهای ما بیشتر احتمال دارد پاره شوند.
اگر شانه شما دچار دررفتگی شد، درد شدید و فوری را احساس خواهید کرد. در این حالت روتاتور کاف (بالای استخوان بازو) از جای خود خارج می شود. علاوه بر این، عضله دلتوئید شما قادر به حرکت بازو نخواهد بود. همچنین ممکن است بی حسی در بازو ناشی از آسیب به سیستم عصبی را نیز احساس کنید.
بیشتر بخوانید: علائم و راه درمان در رفتگی شانه چیست؟
دررفتگی مکرر شانه چیست؟
دررفتگی های مکرر شانه
همانطور که قبلا ذکر شد، دررفتگی های مکرر شانه در بین بیمارانی که قبلا شانه شان دررفته است، شایع است. بعد از اولین مورد، شانه ضعیف تر و احتمال دررفتگی بیشتر می شود. برای برخی از بیماران، شانه به طور مکرر دچار دررفتگی می شود، صرف نظر از اینکه فعالیتهای روزانه شما شامل چه مواردی می شود. برای سایر موارد مربوط به ورزشکاران، به ویژه برای بازیکنان ورزش های تماسی، ممکن است نیاز به درمان در رفتگی مکرر شانه از طریق جراحی باشد. معمولاً اگر پارگی غضروف در حفره مفصل شانه وجود داشته باشد، لازم است. این نوع درمان به این دلیل است که باید دوباره در جای خود دوخته شود تا بالای شانه دوباره محکمشود.
در حالی که شانه دارای دامنه حرکتی زیادی است، میتواند ثبات خود را از دست بدهد. موارد زیر انواع دررفتگی های مکرر شانه است:
در رفتگی و سابلوکساسیون شانه
سابلوکساسیون شانه(دررفتگی جزئی) زمانی اتفاق میافتد که استخوان بازو کمی از حفره گلنوئید شانه خارج میشود. دررفتگی کامل شانه زمانی رخ میدهد که استخوان بازو به طور کامل از گلنوئید خارج میشود. ممکن است پس از مدتی به جای خود بازگردد یا ممکن است نیاز باشد با کمک پزشکی در جای خود قرار گیرد.
کپسول، رباطها یا لابروم میتوانند درحین سابلوکساسیون و دررفتگی شانه کشیده، پاره یا از استخوان جداشوند. هنگامیکه سر بازو بهجایخود برگشت، این ساختارها میتوانند دریکموقعیت، شل یا کشیده ترمیمشوند، که ممکناست خطر قسمتهای بعدی سابلوکساسیون یا در رفتگی شانه را افزایشدهد. با هر اپیزود اضافی، آسیب بافتی بیشتر میتواند رخ دهد که تمایل به دررفتگی مکرر شانه را در آینده افزایش میدهد.
پارگی لابروم
هر زمان که لابروم از گلنوئید جدا شود، در رفتگی مکرر شانه ممکن است رخ دهد. این میتواند پارگی لابروم از در رفتگی شانه، ضربه به شانه یا در نتیجه حرکتهای مکرر (مانند پرتاب توپ بیسبال) رخ دهد.
وضعیت ژنتیکی
برخی از افراد با رباطهای شانهای که تا حدودی شل است به دنیا میآیند. برای این افراد، دررفتگی مکرر میتواند بدون هیچ ضربهای یا به دنبال آسیب نسبتاً جزئی رخ دهد. برخی از بیماران همچنین ممکن است یک بیماری ژنتیکی داشته باشند که باعث شلی مفاصل میشود و آنها را مستعد ایجاد دررفتگی مکرر یا ضعف شانه میکند.

علائم در رفتگی مکرر شانه چیست؟
افرادیکه دچار دررفتگی مکرر مفصل شانه هستند، گاهیاوقات میتوانند احساسکنند که توپ شانه از حفرهخود خارجشده و این معمولا با درد همراه است. علائم دیگر میتواند شامل کاهش دامنه حرکتی بازو یا شانه، تورم و کبودی باشد. همچنین در رفتگی شانه میتواند باعث بیحسی، ضعف یا سوزن سوزن شدن در نزدیکی آسیب، مانند گردن یا پایین بازو شود. ممکن است عضلات شانه دچار اسپاسم شوند که میتواند درد را افزایش دهد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
برای در رفتگی شانه فورا به پزشک خود مراجعه کنید و در زمان انتظار برای مراقبتهای پزشکی موارد زیر را رعایت کنید:
- شانه خود را حرکت ندهید
- برای کمک به کاهش درد و تورم، یخ را روی شانه بمالید
اولین بار دررفتگی شانه
بهطور معمول، اگر شانه شما برای اولین بار دچار دررفتگی شدهباشد، نیازی به جراحی نخواهید داشت. درعوض، دکتر ابراهیم زاده متخصص جراحی شانه برای کاهش تورم، داروهای مسکن و ضد التهاب تجویز میکند. علاوه بر این، وی به صورت دستی روتاتور کاف را در جای درست خود باز می گرداند. سپس پزشک از شما می خواهد که یک شانه بریس برای حمایت از بازو بپوشید. پس از آن، باید شانه را حدود دو هفته ثابت نگهدارید. درنهایت، دکتر ابراهیم زاده فیزیوتراپی را برای افزایش آرام دامنه حرکت در شانه انجام میدهد. همچنین به تمرین و تقویت مجدد عضلات اطراف در تیغه شانه و بالای شانه کمک میکند. با این حال، حرکات خاصی وجود دارد که بیمار باید همچنان از آنها اجتناب کند. چنین حرکتی ممکن است باعث عود شانه دررفته شود.
در رفتگی مکرر شانه چگونه تشخیص دادهمیشود؟
پس از مراجعه به دکتر ابراهیم زاده، وی شرححال کامل و معاینهفیزیکی را انجاممیدهد. معاینه شامل لمس و بررسی نقاط حساس و همچنین تعیین دامنه حرکت و قدرت شانه است. میزان شلی مفصل شانه را نیز میتوان با آزمایشهای خاصی در طول معاینه ارزیابی کرد. اشعه ایکس معمولاً برای بهدستآوردن اطلاعات در مورد علتهای احتمالی دررفتگی مکرر شانه و رد سایر علتهای درد شانه مانند شکستگی انجام میشود.
آزمایشهای دیگر، مانند اسکن رزونانس مغناطیسی (MRI)و اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) گاهی برای ارزیابی بیشتر استخوانها و بافتهای مفصل شانه انجام میشود. با این حال، این اسکنها در همه بیماران مبتلا به دررفتگی مکرر لازم نیست.
دررفتگی مکرر شانه چگونه درمان میشود؟
دررفتگی شانه یک وضعیت اورژانسی است که نیاز به درمان فوری دارد. در صورت دررفتگی شانه، باید شانه را ثابت نگهداشته و یخ را روی محل آسیب قرار دهید. این به این دلیل است که معمولاً مقداری خونریزی داخلی ناشی از پارگی بافت نرم وجود خواهد داشت. پس از استفاده از یخ، خونریزی باید متوقف شود، اما تورم شروع به ایجاد می کند. در این مرحله، شما باید حرارت را روی آسیب اعمال کنید. این کار باعث می شود که جریان خون به شانه به درستی در گردش باشد. اما مهمتر از همه، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
پس از دررفتگی شانه، استراحتدادن به آن و اجتناب از فعالیتهای تشدیدکننده برای چند روز مهماست. اگر درد قابل توجه باشد، مانند دررفتگی تروماتیک، اغلب از بند برای بیحرکتی موقت استفاده میشود. پس از کاهش درد و تورم، تمرینات دامنه حرکتی شروع میشود. با بهبود حرکت شانه، تمرینات تقویتی میتواند شروع شود.
قراردادن کیسههای سرد یا کیسههای یخ روی شانه قبل و بعد از ورزش میتواند به کاهش درد و تورم کمک کند. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی که شامل آسپرین، ایبوپروفن و غیره هستند، میتوانند برای کاهش درد و تورم استفاده شوند.
هدف از درمان، بازگرداندن حرکت شانه و افزایش قدرت عضلات اطراف شانه است. عضلات قوی، به ویژه عضلات روتاتور کاف، برای محافظت و جلوگیری از دررفتگی مجدد شانه مورد نیاز است. پس از بازگشت عملکرد کامل شانه، بیمار میتواند به تدریج به فعالیتهای خود بازگردد.
چه زمانی به جراحی نیاز است؟
با وجود یک دوره فیزیوتراپی که در آن حرکت و قدرت کامل شانه بازیابی میشود، شانه ممکن است همچنان شل یا ناپایدار باشد. به همین دلیل نیاز به گزینههای درمانی، مانند اصلاح فعالیت وجراحی دارید . اصلاح فعالیت در درجه اول یک گزینه برای بیمارانی است که تنها با فعالیتهای خاص، مانند بازی بسکتبال یا ورزشهای راکت بالای سر، در رفتگی شانه را تجربه میکنند. در این بیماران، اجتناب از فعالیت میتواند دوره دررفتگی آنها را کاملاً از بین ببرد.
درمان جراحی برای بیمارانی که تمایلی به ترک فعالیتها یا ورزشهایی که دورههای آنها را تحریک میکنند، ندارند و همچنین برای بیمارانی که دررفتگی مکرر در طول فعالیتهای معمول روزانه یا کار رخ میدهد درنظر گرفتهمیشود.
در حالی که عضلات اطراف شانه کاملاً شل شدهاند از این جراحی برای معاینه شانه تحت بیهوشی و ارزیابی کامل وسعت و جهت دررفتگی استفاده میشود. آرتروسکوپی اغلب برای بررسی داخل مفصل شانه و برای ارزیابی مفصل و غضروف آن استفاده میشود. آرتروسکوپی امکان ارزیابی مستقیم وضعیت تاندونهای لابروم و روتاتور کاف را فراهم میکند. در تعداد محدودی از بیماران که در آنها میزان شلی نسبتاً خفیف است، ممکن است بتوان شانه را با تکنیکهای آرتروسکوپی تثبیت کرد.
جراحی آرتروسکوپی
درحال حاضر جراحی آرتروسکوپی به دلیل این که مفصل شانه در زیر پوست قرار دارد. یک گزینه درمانی بسیار موثر برای دررفتگی شانه محسوب می شود.
در مقایسه با جراحی باز معمولی
با توجه به محل عمیق مفصل، جراحی باز معمولی برای درمان دررفتگی شانه نیاز به برش چندین لایه از عضلات دارد. بنابراین، این نیاز به یک برش جراحی بزرگ دارد که تمام بافت های اطراف را تحت تاثیر قرار می دهد. در مقابل، جراحی آرتروسکوپی معمولاً با سوراخ کردن سه سوراخ کوچک در شانه انجام می شود. از این طریق جراح می تواند آندوسکوپ را وارد کند.
ابزارهای جراحی او برای ایجاد تصویر واضحی از مفصل آسیب دیده شانه. با جراحی باز، جراح ممکن است دید واضحی از آسیب نداشته باشد. این بدان معناست که تصاویر بلادرنگ ارائه شده با جراحی آرتروسکوپی شانه به جراح اجازه میدهد تا با دقت بیشتری عملکند. از این رو، تنها برش های حداقلی و آسیب کمتری به بافت اطراف باقی می ماند. درمقایسه با جراحی باز، بیمارانی که تحتعمل جراحی آرتروسکوپی شانه قرار گرفتهاند، به سرعت بهبود مییابند و میتوانند زودتر به فعالیت های بدنی بازگردند. بنابراین، دومی گزینه بسیار بهتری است زیرا کمتر تهاجمی است.
برای اصلاح دررفتگی شدید، جراحی باز شانه اغلب ضروری است. یک برش روی شانه ایجاد میشود و ماهیچهها برای دسترسی به کپسول مفصلی، رباط ها و لابروم حرکت میکنند سپس این ساختارها بسته به آسیب بافتی که در جراحی شناسایی شدهاست، ترمیم، دوباره چسبانده یا سفت میشوند. ترمیم را میتوان با بخیههای ساده، با بخیههای متصل به فلز، چسبها یا بخیه های قابل جذب انجام داد. این بخیهها به استخوان وارد میشوند و بخیههایی را که برای چسباندن یا سفت کردن رباطها استفاده میشوند، نگهمیدارند. این بخیهها به طور دائم در استخوان باقی میمانند.
محدودیتهای جراحی شانه
با این حال، محدودیت هایی برای جراحی آندوسکوپی شانه وجود دارد. در مواردی که بیمار با غضروف خراب یا شکستگی استخوان همراه با دررفتگی شانه مراجعه می کند، ممکن است نیاز به جراحی باز داشته باشد. درچنین مواردی، نوع جراحی مورد استفاده بهمیزان غضروفی که قبلاً ازدست رفته بستگی دارد. اگر مقدار ازدست رفته اندک باشد، ممکناست جراحی آندوسکوپی همچنان امکانپذیر باشد.
مدت زمان توانبخشی بعد از جراحی چقدر است؟
دوره بهبودی پس از جراحی، به نوع عمل جراحی که جراح شانه انجام میدهد بستگی دارد. معمولا دامنه حرکتی شانه،دست، مچ دست و آرنج از روز بعد از جراحی شروع میشود. اکثر بیماران می توانند ظرف سه تا هفت روز پس از جراحی بنویسند و از بازوی خود برای غذا خوردن استفاده کنند. یک برنامه فیزیوتراپی تحت نظارت پزشک، یک تا چهار هفته پس از عمل شروع میشود. دامنه کامل حرکت معمولاً پس از شش تا هشت هفته و قدرت شانه معمولاً در عرض سه ماه باز میگردد. بازگشت به کار یا فعالیتهای ورزشی به ماهیت و نیازهای خاص آن فعالیت بستگی دارد، ممکن است برای کارگرانی که کارهای سنگین انجام میدهند یا ورزشکاران سطح بالا تا یک سال یا بیشتر طول بکشد. با جراحی، احتمال عود دررفتگی کم است (3 تا 5 درصد) و اکثر بیماران میتوانند به فعالیتهای قبلی خود بازگردند.
آیا باید سعی کنیم شانه دررفته خود را به جای خود بازگردانیم؟
بیمارانی که در رفتگیهای مکرر شانه را تجربه میکنند ممکن است از ناپایداری شانه رنج ببرند. این بدان معنی است که مفصل دائما شل است و به راحتی دچار دررفتگی میشود. چنین بیمارانی معمولاً میتوانند بالای شانه خود را به صورت دستی به جای خود برگردانند، اما این نوع خوددرمانی توصیه نمیشود. این به این دلیل است که گاهی اوقات در رفتگی شانه ممکن است با یک استخوان شکسته یا یک عصب پاره شده نیز ترکیب شود. بنابراین بهتر است به جای آن برای معاینه فیزیکی به پزشک مراجعه کنید.