درمان عقب زدگی زانو (هایپراکستنشن) با ورزش و دارو

عقب زدگی زانو زمان اتفاق می‌افتد که مفصل زانو بیشتر از حد استاندارد به سمت عقب خم شود. عقب زدگی زانو می‌تواند منجر به زانو درد، تورم زانو و بی‌ثباتی زانو شده و اغلب فعالیت‌های روزمره را تحت تاثیر قرار می‌دهد. زمانی که زانو به‌عقب می‌رود، فشار زیادی بر قسمت پشت زانو وارد می‌شود.

در موارد شدید یک یا چند رباط زانو دچار کشیدگی و یا پارگی ناقص یا کامل می شود که درصورت عدم درمان ممکن است منجر به بی‌ثباتی زانو به‌مدت طولانی شود. درادامه این مقاله از وبسایت دکتر ابراهیم زاده متخصص زانو و جراح زانو به‌بررسی علل، علائم و بهترین روش درمان عقب زدگی زانو پرداخته‌ایم.

انواع هایپراکستنشن زانو

عقب‌زدگی زانو را می‌توان به دو دسته اصلی تقسیم‌ کرد:

• عقب‌زدگی زانو بر اثر آسیب

این نوع عقب زدگی زانو درنتیجه یک آسیب دیدگی به‌وجود می‌آید و زانو در یک‌لحظه به‌عقب فشرده می‌شود. معمولا این نوع عقب زدگی زانو موقتی بوده و طی چند هفته یا چند ماه بهبود می‌یابد.

• سندروم ژنو رکورواتوم

در این نوع سندروم زمانی که فرد پاهایش را صاف می‌کند، زانو به‌طور مادرزادی به‌عقب می‌رود. این سندروم ممکن است در طول زمان بدتر شود. در این حالت زانوی فرد به‌صورت دائمی عقب‌رفته و مشکلات و عارضه‌های مختلفی را به‌همراه می‌آورد.

علل عقب‌ زدگی زانو یا ژنو رکورواتوم چیست؟

چه عاملی باعث عقب زدگی زانو می‌شود؟ ممکن است هرکسی دچار عقب زدگی زانو شود. حتی می‌تواند این عقب زدگی زانو به‌موجب ورزش اتفاق بیوفتد. چند علل شایع که موجب عقب زدگی زانو می‌شوند عبارتند از:

فرود ناشیانه: فرود با سرعت زیاد و عدم حفظ تعادل هنگام پایین‌آمدن، مخصوصا اگر هنگام فرود پاهای فرد صاف باشند.
تکل‌های ورزشی: تکلی که به جلوی زانو برخورد کند و آن را خم کرده و یا فشار وارد کند.
اسکی: اگر قسمت جلویی اسکی با توده‌برف برخوردکند، بدن اسکی‌باز به‌جلو خم‌شده و پاهای وی ثابت می‌مانند.
دویدن: اگر هنگام‌دویدن به‌طور ناگهان دویدن را متوقف کنید، مخصوصا زمانی که وزن‌بدن بر روی یک پا قرار دارد، این حرکت باعث می‌شود بدن فرد به‌سمت جلو رفته و زانوهای وی به‌صورت برعکس خم شود و احتمال عقب زدگی زانو تشدید شود.

درصورتی‌که نیاز به دکتر جراح زانو دارید، می‌توانید از طریق شماره‌های 05138541812 و 05138409452 با مطب دکتر ابراهیم زاده، متخصص جراحی زانو تماس حاصل فرمایید.

علل سندروم ژنو رکورواتوم

این سندروم عارضه‌ای است که در آن زانو به‌طور مزمن دچار عقب زدگی شده و ربطی به آسیب دیدگی ندارد. یعنی هر زمان که فرد پاهایش را به‌طور کامل صاف کند، زانو به‌سمت عقب رفته و از حد طبیعی خود خارج می‌شود. این حالت می‌تواند در هر وضعیتی مثل درازکشیدن، نشستن و یا ایستادن نیز رخ دهد. دامنه حرکت طبیعی حرکات زانو بین صفر تا 135درجه است. اگر زانو زاویه‌ای بیشتر از 10درجه خم شود، به آن عقب زدگی زانو می‌گویند. ژنورکورواتوم در زنان به‌علت شل‌تر بودن رباط بیشتر شایع است. ازجمله مواردی که می‌تواند منجر به ژنو رکورواتوم شود عبارتند از:

• شل‌بودن رباط
• ضعف عضلات
• اختلاف طول پا
• فلج مغزی
• دیستروفی عضلانی
• سندرم نورون حرکتی فوقانی یا تحتانی

علائم عقب‌ زدگی زانو چیست؟

علائم آسیب‌های عقب‌زدگی زانو بسته‌به‌ شدت‌فشار، میزان عقب‌رفتگی زانو و آسیب‌دیدگی ساختار زانو متغییر است. شایع‌ترین علائم آسیب‌های هایپراکستنشن زانو عبارتند از:

درد زانو

یکی از علائم شایع پس از آسیب دیدگی زانو، درد موضعی زانو است. این افراد معمولا خفیف یا شدید بوده و درقسمت پشت زانوی آسیب‌دیده حس‌ می‌شود. اگر ساختار های قدامی زانو آسیب‌دیده باشند، درد به‌صورت حس نیشگون در قسمت جلویی زانو حس می شود.
درد زانو در هنگام آسیب دیدگی های نسبتا جزئی که آسیب کمتری به‌زانو وارد شده‌باشد، خفیف‌تر است و درصورتی‌که بافت نرم مانند رباط پاره شده‌باشند، ممکن است درد متوسط تا شدید داشته باشد.

ورم و کبودی زانو

ورم و کبودی زانو از علائم شایع زانو است. اگر یکی از رباط‌ها کاملا پاره شود دراین‌صورت بلافاصله در عرض یکی دو ساعت کبودشده و در اغلب موارد شدت آن زیاد است. اگر شدت آسیب دیدگی جزئی باشد، مانند کشیدگی رباط یا تخریب غضروف، ضرف 24 تا 48 ساعت آینده به صورت خفیف نمایان می شود.

بی‌ثباتی زانو

ممکن است مفصل زانو هنگام راه رفتن یا ایستادن بی ثبات شود و ممکن است احساس کنید نمی توانید روی پاهایتان بایستید. این حالت نشان‌دهنده این است که یک یا چند رباط صلیبی قدامی پاره شده‌است.

محدودشدن حرکات زانو

ممکن است این عقب زدگی زانو موجب انباشت مایعات و محدودیت حرکات زانو شود. هرچه شدت ورم زانو بیشتر باشد، به همان اندازه نیز دامنه حرکات زانو محدودتر می‌شود.

اگر عقب زدگی زانو به دلیل وجود مایعات بین مفصلی در زانو باشد، هرچه شدت ورم زانو بیشتر شود، محدودیت دامنه حرکتی زنو نیز بیشتر می شود.

صدادادن زانو

عقب زدگی زانو یا هایپراکستنشن زانو با صدادادن همراه است و اگر حس سوزش داشته باشد به‌دلیل پارگی یکی از رباط‌ها است. در بیشتر موارد رباط صلیبی قدامی باعث ایجاد ورم و بی ثباتی سریع زانو می‌شود.

آسیب‌های ناشی از عقب‌زدگی زانو

آیا باید نگران عقب زدگی زانو باشم؟ عقب زدگی زانو در موارد خفیف نگرانی ندارد، اما اگر زانو بیش از حد معمول خم شود (این مقدار بیش از 10 درجه از حالت معمول است) ممکن است به سایر ساختار زانو به ویژه رباط ها و غضروف های زانو آسیب وارد کند.

• آسیب‌دیدگی رباط

آسیب دیدگی یکی از چهار رباط زانو بر اثر عقب زدگی زانو یا هایپراکستنشن عارضه ای شایع است. این آسیب ممکن است صرفا یک پیچ خوردگی رباط بوده و می تواند پارگی کامل رباط نیز باشد. معمولا افراد با شدید شدن درد زانو متوجه بروز مشکل در زانو می‌شوند. این درد حتی راه رفتن را برای فرد مشکل می کند. آسیب‌دیدگی رباط صلیبی قدامی عموما با صدادادن زانو همراه است. معمولا برای پاره‌شدن رباط زانو، زانو باید بیش‌از 10درجه به‌عقب خم شده‌باشد. آسیب دیدگی رباط صلیبی خلفی کمتر شایع است، زیرا این رباط قوی تر از همتای قدامی خود است. ممکن است تنها یکی از رباط ها یا همزمان چند رباط دچار آسیب دیدگی شوند. در این حالت زانودچار تورم و درد می شود.

• آسیب‌دیدگی مینیسک

مینیسک قسمت خاصی از غضروف زانو است که در مفصل زانو قرار دارد. به‌این قسمت در هنگام عقب زدگی زانو، ممکن‌است فشار زیادی واردشده و منجربه پارگی آن شود. معمولا پارگی مینیسک با درد و تورم همراه است و حتی در مواردی باعث قفل شدن زانو نیز می شود.

روش های درمان عقب‌زدگی زانو (ژنو رکورواتوم)

روش درمانی عقب زدگی زانو به مواردی از جمله شدت آسیب دیدگی بیشتر بستگی دارد. در اینجا تعدادی از روش هارا بررسی می کنیم:

• مراقبت و استراحت خانگی

مراقبت مهم ترین بخش پس از بروز حادثه برای زانو است. استفاده از بریس زانو و یا عصا تا مدتی پس از بروز آسیب توصیه می‌شود. به علت کشیدگی رباط زانو، عقب زدگی زانو می تواند دچار شل شدن عضله نیز شود. در این شرایط برای مدتی از ورزش کردن بپرهیزید تا درد و ورم زانو فروکش کند. اما این موضوع به این معنا نیست که هیچ فعالیتی انجام ندهید. ورزش های سبک و آرام نه تنها برای حفظ انعطاف پذیری زانو و افزایش محدوده حرکت زانو ضروری هستند، بلکه موجب کاهش تورم نیز می شوند. سعی کنید در هنگام خوابیدن و استراحت کردن نیز زانو را به طور کامل صاف کنید و حرکت دهید تا از خشک شدن آن جلوگیری شود.

• استفاده از یخ

استفاده از یخ برروی زانوی عقب‌رفته می‌تواند به‌کاهش درد و تورم آن کمک بسیاری کند. هرچقدر زودتر بتوانید تورم را مهار کنید، زانویتان زودتر می‌تواند دامنه جرکتی و ثبات خود را به دست آورد. طرز قراردادن زانو روی یخ نیز از نکات مهم است؛ چرا که ماندن یخ به‌مدت زیاد روی زانو می‌تواند موجب التهاب پوست زانو شده و درد زانو را بدتر کند.

• استفاده از زانوبند

رانو بند یا بریس از روش‌های عالی برای درمان عقب زدگی زانو است. زانوبند به صورت تکیه گاه عمل می کند. زانو بندها به صورتی طراحی شده‌اند که به‌آرامی به‌زانو فشارآورده و باعث محدودشدن و کاهش مایعات اضافی در زانو می‌شود.

• بالاگرفتن پاها

ساده‌ترین راهی که به‌کاهش ورم‌زانو کمک می‌کند، بالاگرفتن پاهاست. در این حالت زانو هنگامی که در ارتفاعی بالاتر از سطح قلب قرار می گیرد، مایعات زانو جذب سایز قسمت های بدن می شود.

• استفاده از دارو

ممکن‌است دکتر ابراهیم زاده متخصص زانو برای کاهش‌ درد و تورم‌ زانو، داروهای ضدالتهابی و مسکن‌ را توصیه‌کند.

• عمل جراحی

درصورتی‌که در اثر عقب رفتگی زانو رباط های زانو مخصوصا رباط صلیبی قدامی پاره‌شود، ممکن‌است برای ترمیم تاندون پاره‌شده نیاز به عمل جراحی زانو باشد. در این شرایط با توجه به‌شدت پارگی یا رباط ترمیم می شود و یا یک رباط دیگر جایگزین با آن می‌شود. روند بهبود پس از جراحی کند است اما با فیزیوتراپی و تمرین های زانو می توانید بهبودی کامل خود را به دست آورید.

درصورتی‌که نیاز به دکتر جراح زانو دارید، می‌توانید از طریق شماره‌های 05138541812 و 05138409452 با مطب دکتر ابراهیم زاده، متخصص جراحی زانو تماس حاصل فرمایید.

روند بهبودی عقب‌زدگی زانو

چقدر زمان لازم‌‌است تا زانوی عقب‌رفته بهبود یابد؟ بهبود عقب رفتگی زانو معمولا حدود 2 هفته زمان نیاز دارد. اما اگر درحین آسیب به‌زانو، رباط زانو نیز دچار آسیب دیدگی شده‌باشد، بهبودی کامل ممکن‌است تا مدت‌ها طول بکشد. در این حالت می‌توانید به آرامی زانوی خود را حرکت‌دهید اما از انجام فعالیت‌هایی که باعث ایجاد درد در زانو می‌شوند به ویژه دردی که بیشتر از ۲۰ دقیقه طول‌می‌کشد تا تسکین‌یابد جدا خودداری‌کنید.
درصورتی‌که هرکدام از رباط های زانو صدمه دیده‌باشند و یا دچار پارگی و کشیدگی شده‌باشند، بهتراست از یک فیزیوتراپیست کمک بگیرید تا بتوانید ثبات و محدوده حرکتی زانوی خود را بدست آورید. ممکن است نیاز باشد برای مدتی از عصا یا بریس های زانو استفاده کنید.

روش‌های درمانی ژنو رکورواتوم کدامند؟

• استفاده از دارو: اگر عقب‌زدگی زانو بر اثر یک بیماری خاص به‌وجود آمده‌باشد، دارو تجویز می‌شود.
• استفاده از اسپلینت، ارتز و بریس: به کمک این وسایل می توانید تکیه گاهی برای زانوی خود ایجاد کنید.
• عمل جراحی

منبع