چرا هنگام بالا و پایین رفتن از پله ها زانو درد می شویم؟

زانو از قسمت های متحرک شامل استخوان ران (ران)، استخوان ساق پا (درشت نی) و کاسه زانو (کشکک) تشکیل شده است. برای حرکت این قسمت ها، غضروف میانی آنها به صورت بالشتک عمل کرده و از ساییدگی استخوان در اثر اصطکاک جلوگیری می‌کند. با این حال، اگر این غضروف ساییده شود یا آسیب ببیند، زانو مقداری از این بالشتک محافظ را از دست می‌دهد و در نتیجه وضعیت دردناکی به نام کندرومالاسی ایجاد می‌شود.

در کندرومالاسی غضروف زیر کاسه زانو نرم شده و از بین می رود. مثلاً هنگام بالا رفتن از پله‌ها می‌تواند باعث زانو درد شود، اما در مواقع دیگر نه. این عارضه همچنین به عنوان کندرومالاسی کشکک نیز شناخته می‌شود.

کندرومالاسی چیست؟

کندرومالاسی ممکن است منجر به درد مبهم در هنگام خم شدن زانو یا صاف شدن زانو بلافاصله پس از خم شدن آن شود.

چه فعالیت هایی می تواند باعث زانو درد و کندرومالاسی زانو شود؟

• بالا و پایین رفتن از پله ها
• صاف کردن زانو

به همین دلیل است که وقتی فردی از پله ها بالا یا پایین می رود، زانوها اغلب درد می گیرند. این حرکت به این معنی است که کاسه زانو مجبور می شود بیش از حد معمول روی استخوان ران به بالا و پایین بلغزد.

اگر غضروف ساییده شده باشد، یا کاسه زانو در شیار خود نلغزد، فرد ممکن است با خم و راست شدن زانوها احساس درد کند و استخوان ها بر روی غضروف ساییده شوند. با این حال، درد زانو ممکن است هنگام راه رفتن از بین برود، زیرا زانوها مجبور نیستند آنقدری روی هم بلغزند.

چمباتمه زدن، زانو زدن یا نشستن با زانوهای خم شده بیشتر از 90 درجه نیز ممکن است باعث ایجاد درد در این وضعیت شود. این فعالیت‌ها همگی شامل خم شدن عمیق زانو هستند. حتی یک تورم خفیف غضروف می‌تواند برای ایجاد درد در طول این فعالیت ها کافی باشد. برخی از افراد ممکن است پس از ورزش یا استفاده زیاد از پاها و زانوها احساس ترک خوردن یا ساییدگی کنند.

علائم

علائم کندرومالاسی عبارتند از:

درد در زانو یا اطراف آن، به ویژه در بالا رفتن از پله ها، در حین فعالیت شدید یا پس از ماندن در یک وضعیت برای مدت طولانی

کرپیتوس یا تق تق زانو هنگام خم کردن زانو

علل

استخوان ران، ساق پا و کاسه زانو سه استخوان اصلی زانو هستند. علل شایع شامل آسیب مستقیم یا استفاده بیش از حد است.

بسیاری از مردم از اینکه غضروفشان آسیب دیده است شگفت زده می شوند زیرا هرگز مستقیماً به زانوهای خود آسیب نرسانده اند. با این حال، کندرومالاسی می تواند ناشی از عوامل دیگری باشد، نه تنها یک آسیب یا تصادف.

شایع ترین علل کندرومالاسی عبارتند از:

• استفاده بیش از حد از زانو:

این می تواند در نتیجه دویدن، پریدن یا هر فعالیتی که نیاز به استفاده زیاد از زانو دارد، باشد. این عارضه در افراد در هر سنی رخ می دهد و در ورزشکاران جوان و فعال رایج است.

• کاسه زانو خارج از تراز:

اگر کاسه زانو در وضعیت مناسبی قرار نگیرد، غضروف قادر به محافظت از آن در برابر ساییدگی نخواهد بود. برخی از افراد با ناهماهنگی زانو متولد می شوند که می تواند باعث این مشکل شود.

• عضلات ضعیف ران یا ساق پا:

ماهیچه های ساق به حمایت از زانو و حفظ آن در جای خود کمک می کنند. اگر ماهیچه های ساق پا به قدر کافی قوی نباشند، حتی دارای یک ناهماهنگی جزئی باشند، به تدریج غضروف فرسوده می شود. فرسودگی غضروف نیز می تواند به مرور زمان باعث ایجاد درد شود.

• آسیب به زانو:

تصادف، افتادن یا ضربه به زانو می تواند کاسه زانو را از حالت مناسب خارج کند، به غضروف یا هر دو آسیب برساند.

عوامل خطرساز

کندرومالاسی بیشتر در موارد زیر ایجاد می شود:

• ورزشکاران و سایرین که از طریق ورزش و سایر فعالیت ها به زانوهای خود فشار وارد می کنند
• نوجوانان، به دلیل عدم تعادل عضلانی متناسب با رشد بدن، که معمولاً با گذشت زمان اصلاح می شود.
• زنان، زیرا تمایل دارند توده عضلانی کمتری در اطراف زانو داشته باشند
• افرادی که آسیب قبلی زانو دارند، مانند دررفتگی
• کسانی که همسترینگ تنگ، کف پای صاف، تفاوت در طول ساق پا، یا شلی مفاصل دارند
• افراد مبتلا به بیش حرکتی کشکک، جایی که کاسه زانو بیش از آنچه باید حرکت می کند
• همچنین می تواند از علائم آرتریت باشد.

کندرومالاسی می تواند با فعالیت هایی مانند بالا رفتن از پله ها، چمباتمه زدن، پریدن، دوچرخه سواری، اسکی، دویدن، نشستن با زانوهای خمیده به مدت طولانی یا ترکیبی از این موارد بدتر شود.

علت دیگر عضلاتی است که متعادل نیستند. عضلات قوی ران همراه با عضلات ضعیف ساق پا نیز می توانند کاسه زانو را از جای خود خارج کنند. به طور مشابه، عضلات قوی بیرونی ران و عضلات ضعیف داخلی ران می توانند باعث ناهماهنگی شوند.

درمان کندرومالاسی زانو

افرادی که زانو درد یا علائم کندرومالاسی دارند باید به پزشک خود مراجعه کنند. درمان زودهنگام می تواند از آسیب بیشتر به غضروف جلوگیری کرده و درد را کاهش دهد.

درمان‌های خانگی درد زانو هنگام بالا و پایین رفتن از پله‌ها

به طور معمول، درمان های غیر تهاجمی برای کندرومالاسی موفقیت آمیز هستند. برخی از آن‌ها عبارتند از:

ورزش کم تاثیر: پیاده روی و شنا گزینه های خوبی برای تقویت پاها و قوی نگه داشتن ماهیچه ها هستند.

ارتز یا درج کفش: در صورت لزوم می توانند از قوس پا حمایت کنند.

اجتناب از فعالیت‌هایی که باعث درد می‌شوند: اگر بالا رفتن از پله‌ها باعث درد می‌شود، بسیاری از افراد باید از پله‌ها اجتناب کنند. در عوض، آنها باید تمریناتی را انجام دهند که راحت باشد. این کار ممکن است به جلوگیری از آسیب بیشتر به غضروف کمک کند.

رژیم غذایی: پیروی از یک رژیم غذایی متنوع می‌تواند تعادل مواد مغذی را تضمین کند و به حفظ وزن سالم کمک کند. اضافه وزن می‌تواند به غضروف زانو آسیب برساند و به مفصل زانو فشار وارد کند.

بهداشت خواب: به اندازه کافی بخوابید، زیرا به کاهش درد و خستگی کمک می کند.

تسکین درد: داروهای مسکن بدون نسخه، مانند ایبوپروفن، می تواند به کنترل ناراحتی کمک کند.

دستگاه های ارتز و ساپورت زانو برای خرید آنلاین در دسترس هستند. اما بهتر است نظر پزشک متخصص زانو دکتر ابراهیم زاده را قبل از خرید این محصولات جویا شوید. وی می‌تواند به شما در مورد استفاده یا عدم استفاده از دستگاه ها و وسایل کمک کننده به درد زانو کمک کند.

استفاده از کمک های حرفه ای

فیزیوتراپی می تواند به تقویت عضلات و جلوگیری از بدتر شدن مشکل کمک کند.

اگر معاینه فیزیکی عدم تعادل عضلانی را نشان دهد، برخی تمرینات ممکن است به تعادل ماهیچه‌ها کمک کرده و کاسه زانو را در یک راستا قرار دهند.

برای مثال، اگر قسمت بیرونی عضله از داخل قوی‌تر باشد، یک فیزیوتراپیست ممکن است تمریناتی را برای تقویت عضلات ضعیف‌تر توصیه کند. فیزیوتراپیست با بیماران کار می کند تا تمرینات و کشش های خاصی را انجام دهد. آنها بسته به علت مشکل و عضله ای که نیاز به تقویت دارد، تمرینات خاصی را پیشنهاد می کنند.

استفاده از دارو و جراحی

ایبوپروفن یا ناپروکسن ممکن است به تسکین درد و التهاب در غضروف کمک کند. جراحی تنها در صورتی ضروری خواهد بود که درد شدید باشد و سایر درمان ها کمکی نکرده باشند.

این جراحی ممکن است شامل برداشتن سطح ناهموار غضروف برای کاهش درد باشد. جراح همچنین ممکن است بتواند تاندون ها و رباط های سفت را آزاد کند. این می تواند به تراز کردن کاسه زانو کمک کند  بدون درمان، کندرومالاسی می تواند منجر به آرتریت کشکک فمورال شود. این زمانی اتفاق می افتد که غضروف در اثر آسیب به شدت فرسوده می شود.

زمانی که غضروف از بین برود، دیگر نمی تواند رشد کند. در موارد شدید، استخوان ها ممکن است مستقیماً به هم ساییده شوند. اگر این اتفاق بیفتد، درد ممکن است ناتوان کننده باشد و فرد ممکن است هنگام استراحت آن را احساس کند.

راه های پیشگیری از کندرومالاسی زانو

ورزش، تمرینات روزمره و سبک زندگی سالم برای تقویت زانو ها، برای مفاصل بدن مفید هستند. این نکته که درد زانو را نادیده نگیرید بسیار مهم است. درد در حین فعالیت های خاص ممکن است علامت هشدار دهنده کندرومالاسی یا بیماری دیگری باشد.

به طور مثال برخی از افراد هنگام باغبانی، شستشوی زمین یا سایر فعالیت ها از زانوبند استفاده می کنند. یا نگه داشتن هر دو پا در یک راستا می تواند به عضلات پا کمک کند تا تعادل داشته باشند و کفش های با کیفیت می توانند به جذب ضربه ناشی از راه رفتن و دویدن کمک کنند.

جمع بندی

افرادی که تشخیص کندرومالاسی دارند هنوز هم می توانند زندگی سالم و فعالی داشته باشند. درمان زودهنگام می تواند به جلوگیری از تحریک بیشتر یا آسیب به غضروف کمک کند. با درمان مناسب، بسیاری از افراد از درد تسکین می یابند و می توانند بسیاری از فعالیت های مورد علاقه خود را دوباره انجام دهند.

منبع