قفل شدن زانو؛ علل و راه های درمان
قفل شدن زانو هنگامی رخ می دهد که فرد به صورت ناگهانی نتواند پای خود را دراز کرده و زنوی خود را صاف کند. علت آن هم معمولا آسیب به ناحیه زانو و التهاب مفصل زانو است.
زانوهای ما در واقع جزو مهم ترین مفصل های بدنمان هستند. زانوها جدا از تحمل وزن بدن فرد، فعالیت های روزمره مانند ایستادن، راه رفتن و بالا رفتن از پله ها را امکان پذیر می کنند. در نتیجه این استفاده مکرر از زانوها، زانوها مستعد آسیب و قفل شدن می شوند.
دو نوع زانوی قفل‌شده وجود دارد: زانوی قفل شده کاذب و زانو قفل شده واقعی. برای اطلاعات بیشتر درمورد علل، علائم و درمان آن‌ها به مطالعه این مقاله از وبسایت دکتر ابراهیم زاده متخصص زانو ادامه دهید.
زانوی قفل شده چیست؟
هنگامی که افراد نتوانند زانوی خود را به‌راحتی صاف کرده و آن را خم کنند، به‌آن زانوی قفل‌شده می‌گویند.
زانوی شبه قفل شده
آسیب به زانو یکی از دلایل احتمالی این عارضه است. قفل شدن زانو زمانی اتفاق می افتد که پس از ضربه، دردشدید و اسپاسم عضلانی موجب انقباض و در نتیجه قفل شدن زانو می‌شود. این مکانیس در زانو به صورت خودکار توسط بدن انجام می شود. انقباض زانو در این حالت موجب جلوگیری از آسیب بیشتر به زانو می شود.
اگرچه سفت شدن و تورم عضلانی، خم شدن یا صاف کردن زانو را دردناک می کند، اما مفصل زانو به خودی خود از نظر فیزیکی ناتوان از حرکت نیست.
زانوی قفل شده واقعی
قفل شدن واقعی زانو زمانی اتفاق می افتد که چیزی از نظر فیزیکی از صاف شدن زانو جلوگیری کند. زمانی که فردی زانوی قفل‌شده واقعی داشته باشد، مفصل‌زانو او در یک وضعیت گیر می کند و اصلا نمی تواند حرکت کند.
علل قفل شدن زانو
دکتر ابراهیم زاده متخصص زانو مشهد دلایل متعددی را برای این عارضه برشمرده است. از جمله علل بالقوه شبه قفل شدن زانو عبارتند از:
- درد ناشی از آسیب زانو
- التهاب زانو که بر اثر آسیب به مفصل اتفاق می افتد
- سندرم پلیکا که التهاب بافت مفصل زانو است
- ناهنجاری کشکک، جایی که کاسه زانو به درستی حرکت نمی کند
دلایل قفل شدن واقعی زانو
برخی از دلایل بالقوه قفل شدن واقعی زانو عبارتند از:
پارگی منیسک
منیسک ها دو تکه غضروف c شکل هستند که در دو طرف مفصل زانو قرار دارند و مانند یک بالشتک محافظ استخوان، بین استخوان های ران و ساق پا عمل می کنند. اگر منیسک پاره شود، یک قطعه می تواند جدا شده و در مفصل زانو گیر کند و باعث قفل شدن مفصل شود. پارگی مینیسک می تواند در حین چرخش یا چرخش شدید زانو رخ دهد. علل دیگر عبارتند از استفاده بیش از حد و تغییرات دژنراتیو در زانو.
دررفتگی کشکک
برخی آسیب‌های وارده به زانو می‌تواند باعث خارج شدن کاسه زانو یا کشکک از موقعیت خود شود. به این عارضه دررفتگی کشکک می گویند. دررفتگی کشکک نیز می تواند باعث قفل شدن زانو در حین اکستنشن شود.
التهاب مفصل زانو
اگر ساختارهای داخل مفصل زانو متورم و ملتهب شوند، ممکن است از گسترش زانو جلوگیری کنند. تورم ممکن است در نتیجه آسیب، استفاده بیش از حد یا آرتروز رخ دهد.
علائم شبه قفل شدن زانو
علامت اصلی قفل شدن شبه زانو درد است. افراد احتمال دارد علائمی مانند علائم زیر را تجربه کنند:
- احساس قفل شدن کوتاه در زانو
- احساس گرفتگی زانو
- احساس شلی یا بی ثباتی در زانو
علائم قفل شدن واقعی زانو
اولین و مهمترین علامت در قفل شدن واقعی زانو، عدم توانایی صاف کردن زانو است. در برخی موارد، فردی که زانو قفل شده واقعی دارد، ممکن است درد را نیز تجربه کند.
اگر قسمت های غضروفی در داخل مفصل باعث قفل شدن واقعی زانو شود، ممکن است فرد علائم و نشانه‌های دیگری را تجربه کند، از جمله:
- سفتی مزمن در زانو
- مشکل در صاف کردن کامل زانو
- احساس ترکیدن در زانو
- احساس برآمدگی در محل
- درد و تورم متناوب
راه های تشخیص زانو قفل شده
اسکن تصویربرداری از زانو ممکن است به آشکار شدن علت اصلی قفل شدن زانو کمک کند. دکتر ابراهیم زاده متخصص جراحی‌زانو با پرسیدن سوالاتی درمورد علائمی مانند درد و تورم شروع می‌کند. سپس زانو را به صورت فیزیکی معاینه می کند تا علائم کبودی، التهاب و حساسیت را بررسی کند.
درطول معاینه، پزشک ممکن‌است برای ارزیابی مفصل زانو را فشارداده یا بکشد. حتی ممکن‌است وی از بیمار بخواهد تا چندقدم دراتاق راه‌رفته تامیزان حرکت وی را بتواند ارزیابی کند. گاهی‌اوقات نیز دکتر ابراهیم زاده برای بررسی دقیق‌تر و ارزیابی بهتر، تصویربرداری تشخیصی را توصیه می‌کند.
گاهی اوقات، پزشک ممکن است تصویربرداری تشخیصی را برای بررسی دقیق زانو توصیه کند. مانند:
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
- توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن
- اشعه ایکس
- سونوگرافی
آزمایش های دیگری نیز وجود دارند که می تواند به پزشک کمک کند تا وی بتواند زانو را از نظر التهاب و عفونت بررسی کند. این آزمایش ها اعم از آزمایش خون و نمونه برداری از مایع مفصل زانو است که به ان آرتروسنتز می گویند.
درمان زانوی قفل‌شده
درمان‌ها براساس نوع زانوقفل‌شده و علت اصلی آن متفاوت‌است.
پارگی منیسک
درمان های مختلفی برای پارگی منیسک وجود دارد. حتی درمان های خانگی. اما در نهایت همه چیز به به محل و شدت آن بستگی دارد.
اگر پارگی کوچک و در قسمت خارجی منیسک باشد، پزشک ممکن است انجام روش RICE را توصیه کند. مخفف RICE مخفف عبارت زیر است:
- استراحت: از انجام فعالیتی که باعث می شود زانویتان درد بگیرد، دست بردارید
- یخ: یک کیسه یخ سرپوشیده را به مدت 15 تا 20 دقیقه هر بار چند بار در روز روی زانو بگذارید.
- فشرده‌سازی: یک باند فشاری الاستیک بپوشید و زانویتان را محکم نگهدارید.
- ارتفاع: درازکشیده و پاهایتان‌را طوری قراردهید تا زانوهایتان بالاتراز قلب باشد. این عمل می‌تواند موجب تخلیه خون‌اضافی در زانو شده و تورم را کاهش‌دهد.
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)، مانند ایبوپروفن نیز می توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند.
دربرخی موارد، دکتر ابراهیم زاده متخصص زانو مشهد ممکن‌است فیزیوتراپی را برای کمک‌به فرد برای بازیابی حرکت در مفصل‌زانو توصیه‌کند.
علل دیگر
علل دیگر، مانند بدخیمی کشکک یا سندرم پلیکا، معمولاً به فیزیوتراپی در کنار یخ، استراحت و داروهای ضد التهابی نیاز دارند.
روش های جلوگیری از قفل شدن زانو
افراد می توانند با انجام تمرین و ورزش در محدوده فیزیکی مناسب برای زانوهای خود، از آسیب جلوگیری کند. البته باید بدانید که همیشه نمی‌توان از آسیب ها و شرایطی که می تواند باعث قفل شدن زانو شود جلوگیری کرد. با این حال، اقداماتی وجود دارد که افراد می توانند برای محافظت از زانوهای خود انجام دهند. این اقدامات شامل؛
- اجتناب از انجام ورزش های تماسی مانند فوتبال، راگبی و …
- استراحت در حین فعالیت هایی که باعث زانو درد می شود
- ورزش در محدوده فیزیکی مناسب بدن
- تقویت عضلات پا و زانو
- حفظ انعطاف پذیری زانو
جمع بندی
دو نوع زانو قفل‌شده وجوددارد: واقعی و شبه‌واقعی. در زانوی قفل‌شده واقعی، زانو ازنظر فیزیکی قادر به‌حرکت نیست. در زانوی شبه قفل‌شده، زانو ازنظر فیزیکی توانایی حرکت دارد، اما فرد به دلیل درد یا تورم شدید نمی‌تواند آن را حرکت‌دهد.
هردو نوع زانو قفل‌شده معمولاً به‌داروهای مسکن، یخ و استراحت نیازدارند. دکتر ابراهیم‌زاده متخصص‌زانو ممکن‌است به‌شما توصیه‌کند تا از یک فیزییوتراپیست کمک بگیرید. اگر این اقدامات موثر واقع نشد، ممکن است نوعی عمل جراحی لازم باشد.
